Kategori: MATURİDİ

Tanrı En İyiyi Yaratmak Zorunda mıdır?

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Mâtürîdî’nin Mutezile Eleştirisi: Tanrı En İyiyi Yaratmak Zorunda Mıdır? Prof. Dr. Hülya Alper Mâtürîdî’ye göre Allah’ın fiilleri hikmet dışına çıkmaz ve Allah asla zulmetmez. Ancak hikmet hiçbir zaman aslah olana indirgenmemelidir. Bununla birlikte insanoğlu ilâhî fiillerdeki hikmet yönünü kavramakta acze düşebilir. Dolayısıyla Mâtürîdî’ye göre Tanrı hikmete uygun olanı yaratır; ancak O’na herhangi bir husus zorunlu kılınamayacağı gibi, yarattığının en iyi olmasının zorunlu olduğu da söylenemez. Bu noktada Mâtürîdî insan aklına bir sınır koymakta ve hakîm olan Allah’ın fiillerinin her zaman insan tarafından anlaşılamayacağını vurgulamaktadır. Mu’tezile ise aynı niteliklere sahip olduğunu…

DEVAMINI OKU

Matüridi’de Din, Siyaset Kültürü ve Yönetim Erki (Mülk/Devlet)

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Matüridi’de Din, Siyaset Kültürü ve Yönetim Erki (Mülk/Devlet) Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN Mâtürîdî’de din ve devlet/mülk arasında ilişkiyi ve buna zemin oluşturan siyaset kültürünü şu hususlar üzerinden takip etmek mümkündür: Mâtürîdî, devleti yönetenler/mülki idare yetkisini kullananlar ile, dinî yetkiyi kullanan nebiler arasında ayrım yapar. Kur’an, kurumsal anlamda doğrudan yönetimi tanımlayan alana ‘mülk’ adını vermektedir. Kral peygamberler olarak bilinen Süleyman ve Davud’a hem peygamberliğin hem de mülkün (devletin) verildiğini söyleyen âyetleri burada hatırlamakta yarar var.  Bir kişinin Peygamber olarak seçilmesini sağlayan kriterlerle, devlet başkam olarak seçilmesini sağlayan kriterlerin aynı olmadığı…

DEVAMINI OKU

İmam Mâtürîdî’ye Göre İnsan Onuru: Allah’ın Üstün Kıldığı Varlık Olmanın Anlamı

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

İmam Mâtürîdî’ye Göre İnsan Onuru: Allah’ın Üstün Kıldığı Varlık Olmanın Anlamı Prof. Dr. Hülya ALPER Giriş Bir Kur’ân yorumcusu olarak İmam Mâtürîdî’nin (ö. 333/944) kurduğu düşünce sistemi ve onun bir alt konusu teşkil eden insan anlayışı, İslâm felsefe ve kelâm geleneği içinde yer alan pek çok düşünce okulunda da görüldüğü gibi, Kur’ân-ı Kerîm merkezinde şekillenmiştir. Bu sebeple Mâtürîdî düşünce dünyasında, Kur’ân vahyine uygun bir şekilde insanın özel bir değeri ve yeri bulunmaktadır. Esasen vahyin bildirimleri doğrultusunda bütün bir İslâm düşüncesi içinde insana özel bir değer ve konum verildiği bilinen bir…

DEVAMINI OKU

İmam Mâturîdî de Akıl Vahiy İlişkisi Aklın Önceliği ve Vahyin Gerekliliği

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

İmam Mâturîdî de Akıl Vahiy İlişkisi Aklın Önceliği ve Vahyin Gerekliliği Prof. Dr. Hülya ALPER ÖZ Akıl ile vahiy arasındaki irtibatın nasıllığı problemi, İslâm düşünce tarihi boyunca ele alınan en temel ve aynı zamanda en önemli meselelerden birini teşkil etmektedir. Bu sebeple tarih boyunca şekillenen düşünce okullarını, birbirlerinden farklı kılan ana özelliklerden biri de akıl ile vahiy arasındaki ilişkiyi algılama biçimleridir. Dolayısıyla bütün ekolleri bu konudaki yaklaşım şekillerini ölçü alarak tasnif etmek mümkündür. Burada Mu‘tezilî ve Selefî düşünce iki farklı uçu temsil ederken, makelede açıklanacağı üzere İmam Mâturîdî tarafından geliştirilen…

DEVAMINI OKU

Mâtüridî’ye Göre Din-Şeriat Ayırımının Felsefî Temelleri

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
matüridi ye göre din şeriat ayırımının felsefi temelleri - hanifi özcan

Mâtüridî’ye Göre Din-Şeriat Ayırımının Felsefî Temelleri Prof. Dr. Hanifi Özcan Başlıktan da anlaşılabileceği gibi, aslında burada ayrıntılı olarak din-şeriat ayırı­mından değil[1], tam tersine bu ayırımın dayandığı felsefî temellerden söz edilecektir. Bir şeyin felsefî temelleri üzerinde durmak demek, onun, o anda ne şekilde bulunuyorsa o hâl üzere olmasını sağlayan ilkelerin tespit edilmesi demektir. Bu da, ancak onun dayandığı teorik ve “zihnî yapı’nın, yani “fikrî zemin”in açığa çıkarılıp felsefî değerinin ortaya konulmasıyla mümkün olur. Burada yer alan “zihnî yapı” ve “fikrî zemin”; insanın bir düşünceyi ve buna bağlı olarak bir fiili ortaya…

DEVAMINI OKU

Peygamber Sonrası Hayata İntibak ve İslâm Toplumunda Yaşanan Süreç

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
Peygamber Sonrası Hayata İntibak ve İslâm Toplumunda Yaşanan Süreç - israfil balcı

Peygamber Sonrası Hayata İntibak ve İslâm Toplumunda Yaşanan Süreç Prof. Dr. İsrafil BALCI ÖZET Bu makalede Hz. Muhammed’in vefatı sonrası ortaya çıkan sorunlardan hilafet ve irtidat konusu ele alınarak bu iki meseleyle ilgili İslâm toplu- munun peygamber sonrası yaşama intibakı sırasında geçirdiği süreç in- celenmiştir. Bu çerçevede hilafet meselesinde daha çok kabileler arası dengeler ve Cahiliye döneminin kalıntısı olan kabile asabiyeti gibi unsurların etkili olduğu görülürken, irtidat olayında dini kaygıların yanı sıra daha çok ekonomik merkezli hesapların ve yorum farklılıklarının etkili olduğu görülmektedir. Sonuçta biraz sıkıntılı ve çalkantılı da olsa…

DEVAMINI OKU

Matüridî’nin Düşünce Sisteminin Önemi

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
matüridinin düşünce sisteminin önemi hanifi özcan

Matüridî’nin Düşünce Sisteminin Önemi Prof. Dr.Hanifi Özcan Mâtüridî’nin topyekûn düşüncesini bir “sistem” olarak ele almak, ya da onu bir sistem olarak görmek demek; onun din alanındaki çeşitli görüşlerinin, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere birbiriyle uyumlu ve birbirine bağlı bir örgüve buna dayanan dînî bir öğreti oluşturduğunu ileri sürmek demektir. Bu öğretinin temelinde birbirine sıkı sıkıya bağlı bir ilkeler bütünü yer almaktadır. Bu bütünü oluşturan başlıca unsurlar “akıl”, “vahiy”, “sünnet”, “örfve âdetler”dir. Bir başka deyişle, onlar, bir bakıma, bu sistemin temel öğeleri ve onun zorunlu bileşenleridir. Mâtüridî’nin düşünce sisteminde bu bileşenler…

DEVAMINI OKU

“İmamlar/Halifeler Kureyş’tendir” İddiasının Kritiği

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
imamlar halifeler kureyştendir iddiasının kritiği - israfil balcı

“İmamlar/Halifeler Kureyş’tendir” İddiasının Kritiği Prof. Dr. İsrafil BALCI Bu makale, Sakîfe’deki başkanlık müzakereleri sırasında Ebû Bekir tarafından söylendiği iddia edilen “İmamlar Kureyş’tendir” sözünün Hz. Peygamber tarafından söylenip söylenmediğini ele almaktadır. Sünnî gelenekte başkanın/idarecinin Kureyş’ten olması gerektiği iddiası, Şia’nın İmamet doktrinine alternatif olarak üretilip Emevîler döneminde hadîs formuna sokulmuş ve kaynaklara girmiştir. Şiî gelenek idareciliği İmâmet olarak niteleyip bunun Ehl-i Beyt’e ait bir hak olduğunu iddia ederken, Emevîler döneminde Ehl-i Beyt yerine Kureyşîlik kavramı kullanılmış, Abbâsîler döneminde ise imâmet yerine hilafet tanımlaması kullanılarak, yöneticinin/halifenin Kureyş’ten olması gerektiği iddiası temellendirilmiştir. Halifelik makamı…

DEVAMINI OKU

Matüridi Günümüze Ne Söyler ?

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
matüridi günümüze ne söyler mustafa said yazıcıoğlu

Matüridi Günümüze Ne Söyler ? Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu İslam dünyası Emevi saltanatı ile farklı bir yöne evirilmiş, din ile siyaset iç içe girerek bir eksen kayması yaşanmıştır. Buna rağmen 8-12. Yüzyıllarda Orta Asya’da önemli bir medeniyet yaşanabilmiştir. Serbest düşünce ortamı ve ifade hürriyetinin hâkim olduğu bölgede Harezmî, Farabi, İbni Sina, Biruni gibi filozof ve bilginler, Matüridi gibi din âlimleri bu ortamın oluşmasında kilit roller üstlenmişlerdir. Daha sonra bu parlak medeniyet çeşitli iç ve dış nedenlerle sönmüş ve kendini tekrar ederek yeniliklere kapanmıştır. O dönemin etkili düşünürlerinden olan ve…

DEVAMINI OKU

Mâturîdî Âlimlere Göre İlhamın Bilgi Kaynağı Olması Sorunu

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
ahmet ak - Mâturîdî Âlimlere Göre İlhamın Bilgi Kaynağı Olması Sorunu

Mâturîdî Âlimlere Göre İlhamın Bilgi Kaynağı Olması Sorunu Prof. Dr. Ahmet AK Özet Hanefi-Mâturîdî âlimlere göre ilham, nazar ve istidlale başvurmadan kalbe gelen bilgidir. Bu bilgi Allah’ın rahmetinden lütfünden olduğu gibi şeytanın vesvesesi ve nefsin hevâsından kaynakla­nabilir. Nitekim Şems Suresi 8. ayette insana gelen ilhamın “fücur” da takva da olabileceği açıkça beyan edilmektedir. Bu sebeple ilham yolu ile elde edilen bilgi doğru da olabilir, yanlış ta olabilir. Ayrıca kalbe gelen bilginin rahmânî mi şeytanî mi olduğunu kesin olarak bilmek de mümkün değil­dir. Bundan dolayı Mâturîdî âlimlere göre ilham, zan ifade…

DEVAMINI OKU

Mürtekib-i Kebîre Bağlamında İmam Mâturîdî’nin Hâricîlere Yönelttiği Eleştiriler

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
Mürtekib-i Kebîre Bağlamında İmam Mâturîdî’nin Hâricîlere Yönelttiği Eleştiriler - Prof Dr Ahmet Ak

Mürtekib-i Kebîre Bağlamında İmam Mâturîdî’nin Hâricîlere Yönelttiği Eleştiriler Prof. Dr. Ahmet AK Günahları çeşitli açılardan ele alan Mâturîdî, onları, sadece büyük ve küçük günahlar diye ikiye ayırmakla kalmamış; aynı zamanda onları, cezayı müeyyide bakımından Allah’ın gazabını gerektiren ve gerektirmeyen; itikadi günahlar ve fiili (amelî) günahlar olmak üzere ikiye ayırmıştır. Ayrıca o, büyük günah işleyenin âhiretteki durumu hakkında Hâricîler’in görüşlerinin yanlışlığını ve birbiriyle çeliştiğini savunmuştur. Mâturîdî’nin eserlerinde eleştirdiği Hâricîlerin, Ezarika gibi aşırı şiddet yanlısı Hariciler olduğu anlaşılmaktadır. Maturidi, söz konusu Haricilerin mürtekib-i kebîre ile ilgili görüşlerini isabetli bulmamış ve onların görüşlerini…

DEVAMINI OKU

Hacı Bektaş Veli Öğretisinin Kaynağı Maturidilik

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
hacı bektaşi veli öğretisinin kaynağı maturidilik

Hacı Bektaş Veli Öğretisinde İtikadi Unsurların Menşei Sıddık KORKMAZ Giriş Hacı Bektaş Velî öğretisindeki itikadi unsurların İslam inancından kaynaklandığı herhangi bir tartışmaya gerek duyulmayacak derecede açık ve netir. Bu unsurlar; İslam dininin temelini oluşturan tevhide dayalı Allah inancı, Kur’an-ı Kerim’i insanlığa tebliğ etmekle görevli olan Hz. Muhammed’in peygamberliğine dayalı Nübüvvet ve bütün insanların öldükten sonra yeniden dirilecekleri, iyilerin iyilikleri ile ödüllendirileceği, kötülerin de kötülükleri ile cezalandırılacakları ilahî mahkeme anlamına gelen ahiret inancı olarak özetlenebilir. Çalışmamızda gelenek hâline gelmiş ve âmentü esasları arasında sayılan Kur’an, melekler ve kader konusu temel inanç…

DEVAMINI OKU

İnsanın Hilafet Misyonu Ve M. İhsan Oğuz’un Eşariyyenin İnsan Tasavvuruna Yönelttiği Eleştiriler

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
eşariyye eleştirisi

İnsanın Hilafet Misyonu Ve M. İhsan Oğuz’un Eşariyyenin İnsan Tasavvuruna Yönelttiği Eleştiriler Prof. Dr. İbrahim Coşkun İnsanın yaratılış sebebi, Allah’a kulluk ekseninde yeryüzünü imar etmesi, hazır olmayan nimetleri hazır hale getirmesidir. Bu konum, insanın ilerlemesini, olgunlaşmasını ve kâinattan devşirdiği nimetlere ulaşmasını, aynı şekilde ahirette de sevaba nail olmasını sağlayan ve mükellef olmanın dayanak noktasını oluşturan akıl, idrak, irade ve kudret gibi özelliklerle donatılmış olmasındandır. Onun halife kılınmasının anlamı da budur. Hilafet/Niyabet, ya aslın yokluğundan ya ona yardımcı olmaktan ya onun aczinden veya bunların hiç biri olmadığı halde, sırf asilin(Allah) naibine(insan)…

DEVAMINI OKU

Deist Eleştirilere Karşı İmam Maturidi’nin Nübüvvet Savunusu

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Deist Eleştirilere Karşı İmam Maturidi’nin Nübüvvet Savunusu Prof. Dr. İbrahim Arslan Maturidî, ne dini akla indirgeyen Berahime’nin deist tutumuna ne de dini salt vahye indirgeyen selefî anlayışa katılmıştır. O, Mu’tezile kelamının ayırt edici özelliği olan akıl ile vahyin birbirini tamamlayan bütünlüğüne yaklaşan bir perspektif kullanmış; ‘aklın kendine yettiği’ ve ‘nübüvvetin akıl ile çeliştiği’ yönündeki Berahime çevresinin iddialarını ise indirgemelerle ve insan gerçekliğiyle örtüşmediği için eleştirmiştir. Sonuç olarak o, nübüvveti, aklın delalet alanı içerisinde bir insanın ve ait olduğu toplumun hayata tutunmasının ‘değer’ otoritesi olarak; insanın yeterlilikleri ile gereksinimleri arasında yaşamın…

DEVAMINI OKU

Türk Müslümanlığı Maturidilik

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
türk müslümanlığı

Eski Türk dinî ve geleneklerinde
farklı inançlara saygı ve hoşgörüyü
benimseyen bir din anlayışının
varlığı bilinmektedir.
Maturîdî de, gündelik politikadan
uzak, akıl ve vahye dayalı olarak
sistemini kurmuş dinî anlayışını
şekillendirmiştir. Şüphesiz o bunu
yaparken yaşadığı çevreden ve eski
Türk kültürü ve ananesinden etkilenmiştir. Bu çerçevede gelenekten
gelen diğer inançlara saygı ve hoşgörü anlayışı onun farklı inançlara
ve mezheplere karşı tavrında tezahür eder. Bu tavır kendisinden
sonra Hanefî/Maturîdî oluşumda ve
sosyologların “Türk Müslümanlığı”
nitelendirmeyle kastedilen din anlayışında devam etmiştir.
Makalede Maturidi‟nin eserleri ve
modern çalışmalar dikkate alınarak
Maturîdî‟nin farklı inançlara ve
mezheplere karşı tavrı örnekleriyle
derinlemesine ele alınmaya çalışılacaktır

DEVAMINI OKU

Büyük Türk Bilgini Mehmet Matüridi’nin Türk Kültüründeki Yeri

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Büyük Türk Bilgini Mehmet Matüridi’nin Türk Kültüründeki Yeri Yrd. Doç. Dr. A. Vehbi EcerErciyes Üniv. Emekli Öğr. Üyesi Giriş Bir toplumun kimliğini koruyarak devam etmesi, o toplumun millî kültürüne sahip olması sayesinde mümkündür. Kültür, farklı olmayı, kimlik sahibi olmayı, millet olmayı sağlar. Mustafa Kemal Atatürk’ün “Milli kültür, en yüksekte göz diktiğimiz idealdir1” dediği millî kültür O’nun ifadeleriyle şöyledir: “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür. Kültür, okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinde mana çıkarmak, intibah almak, düşünmek, zekayı terbiye etmektir. İnsan hareket ve faaliyetinin, yani dinamizminin ifadesidir. Bu böyle olunca kültür insanlık vasfında insan olabilmek…

DEVAMINI OKU

Yılın En Kaliteli Bilimsel Makalesi

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Duman’ın, Akılcı Kur’an yorumunun önderlerinden Maturidi’nin Kur’an-ı Kerîm tefsirini inceleyerek ele almış bulunduğu “İmam Matüridi’nin Te’vilatü’l-Kur’an’ında Akıl Yürütme İl İlgili Kavramlar -Fıkıh, İstidlal, Kıyas-“ adlı makalesinin Yılın En Kaliteli Bilimsel Makalesi seçildiğini büyük bir mutlulukla bildirmekten büyük onur duyuyoruz.  Böyle güzel bir çalışmayı hazırladığı için sayın Doç. Dr. Ali Duman hocamıza teşekkür eder, başarılarının ve çalışmalarının devamını dileriz. Maturidi Yesevi Otağı Genel Başkanı Doç. Dr. M. Tolga Çöğürcü   İmam Matüridi’nin Te’vilatü’l Kur’an’ında Akıl Yürütme İle İlgili Kavramlar -Fıkıh, İstidlal, Kıyas – Doç. Dr.…

DEVAMINI OKU

MÂTÜRÎDÎLİĞİN TÜRK DÜNYASINDAKİ MEDENİYET ARAYIŞLARINA KATKISI

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Günümüzde her ne kadar siyasî birliktelik arz etmese de, doğusu Çin sınırları içinde yer alan Doğu Türkistan bölgesinden başlayıp, çoğunluğu Rusya sınırları içinde kalan ve batı hududu Balkanlara kadar uzanan, kuzey sınırları Sibirya steplerinden başlayıp, güney hudutları Hindistan’ın kuzey uçlarına kadar uzanan bir Türk Dünyası bulunmaktadır. Asya kıtası içinde yer alan bu coğrafyanın tarihteki adı Türkistan’dır. Bu bölgede yaşayan insanların, kendilerini bazı alt isimlerle kendilerini tanımlasalar da, ortak isimleri Türk’tür. Bazı küçük istisnaları ile birlikte Türklerin dinleri, mezhepleri, dilleri, örf ve adetleri hemen hemen aynıdır. Üzerinde yaşadıkları coğrafyada Türkler, tarih…

DEVAMINI OKU

İmam Maturidi’nin Tevilatül-Kuran’ında Akıl Yürütme İle İlgili Kavramlar

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

İmam Matürîdî, akaid alanında bir mezhebin kurucu imamı olmasının yanında Te’vilâtü’I-Kur’an adlı Kur’an yorumuyla da büyük müfessirlerden biridir. Onun bu eseri sadece tefsir alanının değil, aşağı yukarı bütün İslâmî ilimler için bir hazine değerindedir. Matürîdî’nin akılcı İslâm yorumu konusundaki liderliği göz önüne alınırsa, tefsirinde de akıl ve akılcılık hususunda önemli vurgularının olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Biz bu çalışmamızda fıkıh usulü ilmi açısından önem taşıyan akıl ve akıl yürütmeyle ilgili !ilah, istidlal, nazar, kıyas gibi kavramların Te’vilatü’l- Kur’an’da hangi anlamlarda kullanıldığını tespit etmeyi amaçlamaktayız. Makaleyi Okumak İçin Tıklayınız.

DEVAMINI OKU

Mâturîdî ve Mâturidîlik ile İlgili
 Türkçe Akademik Çalışmaların Değerlendirmesi

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Mâturîdî ve Mâturidîlik ile İlgili Türkçe Akademik Çalışmaların Değerlendirmesi  Evaluation of Turkish Academic Studies Related to Mâturîdî and Maturitide  Prof. Dr. Ahmet AK İslam Mezhepleri Tarihi AD, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi   ÖZ Bu makalede, Cumhuriyet’in başlangıcından bugüne kadar İmam Mâturîdî ve Maturidilik ile ilgili Türkçe akademik çalışmaların tarihî sıraya göre bir değerlendirmesi hedeflenmektedir. Türkiye’de bugüne kadar İmam Mâturîdî ve Maturidilik hakkında lisansüstü tezler, derlemeler, sempozyum tebliğ kitapları, dergilerin konuyla ilgili özel sayılarında veya diğer dergilerde yayımlanan makalelerin yanı sıra yabancı dillerden çevrilen birçok kitap ve makale bulunmaktadır.…

DEVAMINI OKU