Kategori: Mevlüt UYANIK

İslamiyetin İlk Döneminde Eko-Politik Çatışmalar Ve Küresel Güçler

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
islamiyetin ilk dönemleri bizans sasani göktürk -prof dr mevlüt uyanık

İslamiyetin İlk Döneminde Eko-Politik Çatışmalar Ve Küresel Güçler Prof. Dr. Mevlüt Uyanık Peygamberimiz dönemindeki siyasî ve iktisadî şartlara baktığımızda Batı’da önce Roma, sonra Bizans, Doğu’da Perslerin Sâsânî devletleri olduğunu görürüz de niçin Türkler ve kurdukları devletlerden, Bizans ve Sasanilerle olan ilişkilerinden pek bahsedilmez? İşte benim cevabını aradığım soru bu! Örneğin 576’larda Kök-Gök Türklerin Hazar-Aral ve Kırım’a kadar geldiklerini, Doğu Romalıları tehdit ettiklerini, diğer bir Türk boyu olan Avarlar’ın I. Justin’(565-578) ile irtibata geçtiğini biliyoruz. Bayan Kağan yönetiminde altın bir çağ yaşayan Avarlar, eski Türk-Hun yurtlarını ele geçirdiğini, bu anlamda  Ata…

DEVAMINI OKU

Rusya-Ukrayna, Abd, Fransa İngiltere Arasında Salınmak Yerine Ankara Odaklı Çözüm Önerileri Üretmek

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
rusya ukrayna savaşı

Rusya-Ukrayna, Abd, Fransa İngiltere Arasında Salınmak Yerine Ankara Odaklı Çözüm Önerileri Üretmek Prof. Dr. Mevlüt Uyanık Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde seçmeli olarak Çağdaş İslam Düşünürleri ve Türk Düşünce Tarihi dersine dair metinler okurken, takip ettiğimiz yöntem, incelediğimiz düşünürü analitik felsefe bağlamında canlı ve çağdaş figür olarak okumaktır. Bu karşılaştırmalı felsefe yapmanın ötesine geçip bu alimlerle felsefe yaparak, kaygılarını ve çözüm önerilerini analiz edip, bugüne ne diyebilir yahut da mevcut çözüm önerilerine katkı yapabilir miyiz diye soruyoruz kendimize. Çağdaş İslam Düşüncesi demek 1699 yılından itibaren Avrupa’daki değişim ve dönüşümleri bunların öncelikle…

DEVAMINI OKU

Teo-Politik Savaşlara Meşruiyet Sağlayan Fetvalar ve Günümüzde Laikliğin Önemine Dair

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
laiklik

Teo-Politik Savaşlara Meşruiyet Sağlayan Fetvalar ve Günümüzde Laikliğin Önemine Dair Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş felsefesinde yadsınamayacak bir yere sahip olan laikliğin ne kadar vazgeçilmez olduğunu anlamak için tarihsiz okumaların talihsizliğinden kaçınmak şart. 1789 Fransız İhtilaliyle değişen dünya paradigmasına uyum sağlamak için bir seri düzenleme (Tanzimat) ve ıslahatlar yapan Osmanlı, I. ve II. Meşrutiyetle parlamenter sistem denemeleri yaptı. Üç Tarz-ı Siyasetin ilki olan Osmanlılılık ile mutlak monarşisini devam ettirmeye çalıştı, ardından İslamcılığı denedi. Balkanlar ve Ortadoğu’da yaşadığı şoklar sonunda Türklük merkezli bir sistemi önceledi. Türkiye Cumhuriyeti Osmanlı’dan tevarüs…

DEVAMINI OKU

Hukuk-Fıkıh Ayrımı ve Dinde Tefakkuh Etmek ya da “Hayat Kısa, Kuşlar Uçuyor” Deyip Kalbimize Danışmak 

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
kalbimize danışmak

Hukuk-Fıkıh Ayrımı ve Dinde Tefakkuh Etmek ya da “Hayat Kısa, Kuşlar Uçuyor” Deyip Kalbimize Danışmak Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Cemal Süreya’nın “Hayat kısa, kuşlar uçuyor.” Dizeleri çalışma masamda duruyor.  “Uçmak için kuş olmak gerekmiyor, Küçük sevinçler olsun yeter.”  Derslere girmek, dünyanın seçkin zekâlarıyla yoldaş olup onlarla sohbet etmek, kaygılarını kaygılarım bilip metinler üretmek, küçük sevinçlerim benim.  “Zor zamanda konuşmak” ve çözüm önerilerine olası katkıları artırmak önemli olan.  Ekonomik alandaki son tartışmalar Mecelle’deki “Mevridi nassda içtihada mesağ yoktur”, yani Kur’an ve sünnette açıkça ifade edilen şeri hükümler konusunda ictihad yapılamaz “ile…

DEVAMINI OKU

“Gayr-i Müteşerri” Dindarlık Tasavvuru Olarak Kızılbaş Sûfîliği   

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
kızılbaş

“Gayr-i Müteşerri” Dindarlık Tasavvuru Olarak Kızılbaş Sûfîliği    Mevlüt UYANIK  Arap ve Fars Müslümanlık tasavvurlarının günümüzdeki ekonomi-politik alandaki savaşlarının olası hasarlarını en aza indirgemeye katkı sağlaması bağlamında Türk Aklı ve bu aklın ortaya koyduğu Müslümanlık tasavvurunun tarihsel temellerine dair okumalar yaptığımız malumunuz.  Bu çerçevede Türkistan’da Hoca Ahmed Yesevi’nin, Anadolu’da Yunus Emre’nin hitabet/belagat ve şiir yöntemiyle açıkladıkları fikirlerini analiz ediyoruz. Bu çerçevede İstanbul’da Merdivenköyü’ndeki Bektaşî tekkesi şeyhlerinden Bektaş Çelebi olduğu düşünülen Şîrî’nin “Urum diyarını ben irşad ettim/Horasan’dan gelen Bektaşî idim ben” demesi üzerinden Yesevî geleneğini Bektaşî/Alevi ve Yunus Emre’nin dilinde belirginleşen…

DEVAMINI OKU

LÜBNAN : GEZİ-YORUM 1

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
lübnan

LÜBNAN : GEZİ-YORUM TEO-POLİTİK ÇATIŞMALARIN BEŞİĞİ OLARAK BİLADÜŞŞAM Mevlüt UYANIK Küresel salgın araya girmeseydi epeydenberi görmeyi arzu ettiğim Lübnan’a daha önce gidecektik Meryem’le birlikte. Tarihçi arkadaşlarımız Fatih Erkoçoğlu ve Mehmet Azimli’nin ağırlığı akademisyenlerden oluşan bir grupla en sonunda ziyaretimizi gerçekleştirdik. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramımızı da orada kutladık ve bir kez daha Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu felsefesinin önemini alanda kavradım diyebilirim. 28 Ekim sabahı otele ulaştık, bir kısmımız dinlenmeye çekilirken bazı dostlar Beyrut’un simgesi olan Güvercin kayalıklarına inmişler. Otele yüz metre yakınlıkta, meşhur bir sahil yolu, kafelerle dolu, yani buraya gelip de…

DEVAMINI OKU

Türk-İslam Coğrafyasını Teo-Politik Çatışmalar Ve “Radikalizm Filozofu” Bağlamında Okumak

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Türk-İslam Coğrafyasını Teo-Politik Çatışmalar Ve “Radikalizm Filozofu” Bağlamında Okumak Mevlüt UYANIK Türk-İslam coğrafyası deyince Batı-Doğu ve Güney Türkistan hattı üzerinden Ortadoğu, Afrika ve özellikle Kuzey Afrika civarını kast ediyorum. Doğu Türkistan yani Uyguristan hariç Batı Türkistan’da Beş Türk Soylu devlet (Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan ve Azarbeycan) 1989 yılında tetiklenen değişim ve dönüşüm sonrasında 5 Aralık 1991 tarihinde Mihail Gorbaçov’un istifa etmesiyle Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinden ayrıldılar ve görece de olsa siyasi bağımsızlıklarını ilan ettiler.  Görece diyorum; çünkü ekonomik ve siyasi olarak Rusya’nın etkinliği bariz, bir de Çin’in küresel ekonomi salgınının riski daima…

DEVAMINI OKU

Çocuklar İçin Felsefe (P4C) Etkinliği İncelemesi

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Çocuklar İçin Felsefe (P4C) Etkinliği İncelemesi Mevlüt UYANIK[1]*, Aygün AKYOL[2], Mustafa ÖZCANBAZ[3], Nalan EMEKTAR[4], Hatice Begüm UYANIK[5], Dr. Mustafa UYANIK[6], Meryem UYANIK[7], Giriş: Sorunu Ortaya Koyma Günümüzde inanılmaz hızla gelişen teknoloji, eğitim sistemi üzerinde sürekli yenilenme ve gelişen zamana ayak uydurma çabasını zorunlu kılmıştır.  Hayata geçirilmeye çalışılan yenilikler çok kısa zaman içerisinde daha yeni çalışmaların, yöntem, teknik ve fikirlerin bulunmasını ihtiyaç haline getirmektedir. Eğitim müfredatlarındaki düzenlemelerin uygulanmasında çıkan sıkıntılar süreç içinde giderilmeye çalışılmaktadır. Öğrencileri ezberci eğitim-öğretimin kıskacından kurtarmak, düşünen ve çözüm önerileri üreten bireyler haline getirmek için eğitim bilimciler ve…

DEVAMINI OKU

Selefi-Sufi Karşıtlığı Çerçevesinde “ Karabağ ” Soruları

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Selefi-Sufi Karşıtlığı Çerçevesinde “ Karabağ ” Soruları Mevlüt UYANIK Irak, Suriye’den sonra Karabağ da ateş çemberinde, Mevlam orada mücadele eden kardeşlerimize yardım etsin. Gönüllerimiz onlarla beraber. Enerji arz ve üretim merkezlerine yönelik küresel güçlerin saldırıları ve yeniden düzenleme çabaları uzun süredir devam ediyor, meşruiyetini de dini kavramlar üzerinden yapıldığı teolojik bir çatışmanın da olduğu malum. Bir tarafta felsefeyi küfür, kelamı zındıklık ve tasavvufu şirk olarak gören (neo) selefi zihniyet var, kendisini tarihsel Ehl-i hadis ve Hanbeli mezhebi öğretilerinden hareketle oluşturan Şiilik karşıtlığı üzerine kurulu. Bu hususun Türk Düşünce Tarihi açısından…

DEVAMINI OKU

İNSAN ONURU

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI
insan

İNSAN ONURU Mevlüt UYANIK Abdurrahman Şeref Beyi Osmanlı Devleti-Türkiye Cumhuriyeti’nin kültürel geçişini incelemek için önemli mihenk taşı olarak görüyoruz. Onun ilim adamı ve siyasetçi olarak onurlu duruşu, yazdıkları, yetiştirdikleri talebeleri ve öğretim yöntemlerini okudukça teori ve pratiği bir arada tutan seçkin bir zekâ olduğuna iyice kanaat getirdim. Bu sıralar Banu Yüksel Hocamla “ İnsan onuru ” merkezli okumalar yaparken onun perspektifini de yeniden gündeme getirmeyi düşünüyoruz. Ahlak İlmi adlı eserini Osmanlı Türkçesi metni ve sadeleştirmesini Aygün Akyol hocamla yapıp yayımladık. Elis yayınlarında ilk olarak  2012 yılında çıktı, 2019 yılında 2.…

DEVAMINI OKU

Yeni Bir Din Dili Kurmak Bağlamında Deizmi Tartışmak

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Yeni Bir Din Dili Kurmak Bağlamında Deizmi Tartışmak Sonuç: Dindar Nesil tasavvuru bağlamında İlahiyat ve İHL sayılarının artırılması, Diyanet İşleri Başkanlığının daha işlevsel kılınması ve bütçesinin olağanüstü artırılması, Kur’an Kurslarının yaygınlaştırılması, sivil toplum kuruluşu diye örgütlenen cemaatlere her türlü kolaylığın sağlanmasına rağmen gelinen nokta gençlerin din yorgunluğu yaşadığı oldu. Özellikle İHL için söyleyecek olursak gençlerin deizme yönelmesinin özellikle siyasal hayatta olağanüstü bir tedirginlik yarattı. Nerede hata yapmış olabiliriz diye sormak yerine sert siyasi söylemlerle sorun örtülmeye çalışıldı. Bürokratlar da artık böyle bir şey olmamalı diye açıklamalar yaptı. Deizmin kendi içinde…

DEVAMINI OKU

ALİYA İZETBEGOVİÇ’İN İSLÂMİ RÖNESANS, DİN İSTİSMARI VE TÜRKİYE TASAVVURU

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

-İslâm Deklarasyonu Adlı Eseri Eleştirel Okuma- Mevlüt Uyanık Prof. Dr., Hitit Üniversitesi   Çorum İlahiyat Fakültesinde 25 yıla yakın “Çağdaş İslâm Düşünürleri” üzerine okumalar yapıyoruz. Özellikle İslâm dünyasının içinde yaşadığı sorunlara çözüm üretmede, Batı hâkimiyetinin epistemik temellerini bilen ve İslâmi bir dirilişten/Rönesans imkânını gündeme getirerek bir bilinçlilik hali oluşturan âlimlerin metinlerini inceliyoruz.  Bunu yaparken İslâm dünyasının seçkin zihinlerinin kendi içinde yaşadıkları toplumsal sorunlara İslâmi ilkelerden hareketle çözüm önerileri ürettiğine dikkat çekiyor ve önerilerini aynen Türkiye’ye taşımanın olası problemlerine işaret ediyoruz ve tutarlığından şüphe ettiğimiz tespitlerini de eleştiriyoruz. Burada takip ettiğimiz…

DEVAMINI OKU

Ahmet Yesevi ve Nurettin Topçu’nun Din Ve Dindarlık Tasavvurlarının Mukayeseli İncelenmesi – Mevlüt Uyanık

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

AHMET YESEVİ VE NURETTİN TOPÇU’NUN DİN VE DİNDARLIK TASAVVVURLARININ MUKAYESELİ İNCELENMESİ Prof.Dr. Mevlüt UYANIK Hitit Üniversitesi,İlahiyat Fakültesi Birçok alanda yeni krizlerle karşı karşıya olan insanlığı huzura kavuşturabilecek yeni bir Türk-İslam Medeniyet tasavvuru üzerine düşünmek gerekiyor. Bir yanda dini ve metafizik değerlerden arındırılmış seküler, maddeci-pozitivist bilgi, bilim tasavvuru ve bunlar üzerine kurulu Batı medeniyet anlayışının küreselleşmesi bulunmaktadır. Küreselleşme bağlamında Orta Doğu, Afganistan-Pakistan bölgesi ve İç Asya (Türkistan) gibi enerji üretim ve arz merkezlerini kontrol altında tutmak için çok farklı politikalar geliştirilmektedir. Diğer yanda, buna karşı olduğunu söyleyen ve dini verileri selefi…

DEVAMINI OKU

ERDEMLİ, ADİL BİR YÖNETİM ARAYIŞI: NOMOKRASİ

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

  Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Hitit Üni. İlahiyat Fakültesi Gençliğim hep bu başlıkta ifade ettiğim arayışla geçti, lisede sağ-sol çatışmaları içinde Milliyetçi söyleminin yanı sıra Sosyalist-Marksist okumaları yaptım, gençliğin verdiği heyecan ve olabilirlik ölçüsünde. Aslında bu diyalektik dil “gerekli bir öteki” olmanın gerekliliği olarak epey katkı yaptı. 12 Eylül 1980 ihtilaliyle gerekli öteki konumunu fark etmeme ilaveten 1979 İran İslam ihtilaliyle gündemimize girdi. Müslüman coğrafyanın önde gelen âlimlerinin metinleri tercüme edilmeye başladı, artık gündemimiz İslam ve sosyalizm, İslam ve demokrasi, İslam ve Liberalizm oldu.  Suudi Arabistan’ın yanı sıra ama onun…

DEVAMINI OKU

TÜRKİSTAN İZLENİMLERİ II: SEMERKAND – İMAM MATURİDİ

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

  MEVLÜT UYANIK 17. Nisan 2019 sabahı erkenden hazır olduk, Özbekistan sınır kapısına götürecek aracı beklerken, son kez Ahmet Yesevî hocama selam vereyim diye dışarı çıktım. Otelin karşısında Türkistan vilayet yönetim binası var, önü parke taşlar ile trafiğe kapalı, törenler burada yapılıyormuş. Zaten binanın bir önünde tosbağa kaidesi üzerine konulmuş Orhun Abidesi, diğer tarafta dikilmiş taşta Göktürkçe Tengri(Tanrı) yazıyor, oradan Allaha ısmarladık, esen kalınız diyerek Yesevi hocamdan izin istedim. Çünkü Yesevîlik diye kurulan Türk Tasavvuf zihniyetini ve metafiziğinin bir nevi “kurucu-göçebe” rolü üstlenerek yeni bir dünya ve yeni bir medeniyet…

DEVAMINI OKU

DİNİ DEĞERLERİ KULLANARAK DEVLETE YÖNELİK KALKIŞMALAR

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Mevlüt Uyanık Peygamber efendimiz, “mümin ferasetli olur” ve “iki defa aynı yerden ısırılmaz” diye iki ayrı hadis/sözü ile bizleri uyarmış, ama tarihsiz okumalarımız yüzünden olsa gerek dini değerleri kullanarak tarihte devlete ve toplumsal yapıya yönelik bir çok kalkışma olmuş. En son 15 Temmuz 2016 tarihinde kendisini toplumsal barış, diyalog simgesi olarak gören bir yapının (Fetö) terörist saldırısıyla darbe/kalkışma denemesine şahit olduk.  Türk Düşünce Tarihi ve İslam Felsefesi Tarihi okumalarımız ve okutmalarımız süresince direniş, isyan, kıyam kavramları altında her türlü muhalif hareketlerle karşılaşıyoruz. Tarihsiz okumaların talihsizliğinden kaçınmak diye seri kısa okumalar…

DEVAMINI OKU

TÜRKİSTAN İZLENİMLERİ I: HOCAM AHMED YESEVİ

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

MEVLÜT UYANIK İslam felsefesi tarihi okuma ve okutma sürecimizi kronolojik olarak okurken sistematik olarak da Türkistan yani Atayurt ve Türkiye yani Anayurt irtibatının nasıl teşekkül ve devam ettiğini anlama “kaygı”sı içinde oldum. Arap ve Fars akıllarının ortaya koyduğu Müslümanlık tasavvurunun dışında gelişen Türk Aklı ve Müslümanlık tasavvuru nasıl teşekkül ettini anlamak içinde Türkistan ve oradan başlayan göç yollarının jeo-felsefesini yapmayı, bu yollar üzerinde devletler kuran aklı anlamaya çalışıyoruz. Bunun ilk temellendirilmesi2004 yılında Batı Fergana vadisi üzerinde itikadi açıdan önemli bir alimimiz olan Osman el-Oşi’nin şehrindeki Devlet üniversitesi bünyesinde kurulan ilahiyat…

DEVAMINI OKU

TÜRKİYE İÇİN BİR GELECEK TASAVVURUNA DAİR NOTLAR

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Mevlüt Uyanık Giriş:  Türkiye Cumhuriyeti jeopolitik açıdan kadim dünyanın kalbi (hinterland) durumunda olan Anadolu’yu merkez alarak kuruldu.  Yeni devletin hazırlıklarını, kökeni Tanzimat ve Islahat fermanlarına kadar giden, I ve II. Meşrutiyet ilanlarıyla ivme kazanan bir süreç içinde görmek mümkündür. “Millî Edebiyat: Yeni Lisan, Yeni Devlet” diyebileceğimiz süreç ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşun teorik ayağı tamamlanmıştır. 1923 yılında “Yeter Söz Türkler’in ilkesiyle kuruldu.  Tarihteki kurduğu devletlerin bazılarının simgelerini Cumhurbaşkanlığı forsuna alarak mahiyet-hüviyet ilişkisini bütün dünyaya gösterdi. Yeni kimlik ve kişiliğiyle Selçuk ve Osmanlı Kültürlerinden istifade ederek kendine özgü bir “Cumhuriyet kültürü” oluşturdu.…

DEVAMINI OKU

EKONOMİ-POLİTİK ÇATIŞMADA DEVLET, DİN’İN “UZANTISI” MI?

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

EKONOMİ-POLİTİK ÇATIŞMADA DEVLET, DİN’İN “UZANTISI” MI? MEVLÜT UYANIK İnsanlık tarihiyle eş zamanlı olan din duygusu, toplumların hayatında önemli yer işgal ettiği ve kültürün oluşturulmasında önemli unsurlardan olduğu malum. Günümüzde Durheim sosyolojisinin 19.yy itibaren ileri sürdüğü de bu ve genel kabul görüyor. Alman düşünürü Karl Marx, ekonominin toplumlarda alt yapıyı teşkil eden temel faktör olduğunu, din başta olmak üzere üst yapıyı oluşturan bütün kurumların onun tarafından belirlendiğini söyler. Yine bir Alman âlimi Marx Weber, dinin toplumsal yapının kültürün ve özellikle ekonominin belirleyicisi olduğunu söylediğini de hatırlarsak, her iki görüşün de aynı…

DEVAMINI OKU

Deforme Bir Tarih Bilinci: Dinin Siyasal Meşruiyet Aracı Olarak Kullanımı Olarak Hilafet

MATURİDİ YESEVİ OTAĞI

Deforme Bir Tarih Bilinci: Dinin Siyasal Meşruiyet Aracı Olarak Kullanımı Olarak Hilafet Mevlüt UYANIK Öncelikle Müslümanların çağlarını doğru algılayıp yaşamaların önündeki en büyük engelin tespiti gerekir. Bu, Müslüman toplumların yaşadıkları tarihin ve o tarih içinde yarattıkları kültürün ayrı olduğu gerçeğini unutarak, bu ayırımı analiz edecek yerde, onunla hiçbir alakası olmayan ve menkıbelere dayanan yanlış ve deforme edilmiş bir tarih bilinci üretilmesinden kaynaklanmaktadır. Emevî döneminden bu yana, yöneticiler, meşruiyetlerini bu tür bir tarih bilinciyle temin etmişler, din adına, kamu menfaati için siyaset yaptıklarını söylemişlerdir. Bireysel halifeliği kutsallaştırarak, siyasal kurumlaşmayı ailevi-kabilevi hilafete…

DEVAMINI OKU