Bilime destek olan Hanefi-Maturidi gelenek | Neden Maturidi-Yesevi Felsefesi (3)

bilime destek

Neden Maturidi-Yesevi Felsefesi (3) : Bilime destek olan Hanefi-Maturidi gelenek İslam’ın ilk emri oku ikinci emri ise yazmaktır. Ancak Bilim talebeleri için para toplamak, öğrencilere destek olmak için yardım istendiğinde kulaklarını kapatan, okul yapmanın cami yapmaktan daha üstün bir toplumsal faaliyet olduğunu idrak edemeyen dindar değil dini-dar Müslüman bir toplumla karşı karşıyayız. İslam medeniyeti ne zaman kitabi ve ilmi medeniyetten çıktı söz medeniyetine dönüştü işte o zaman İslam medeniyeti çökmüştür. Halbuki itikatta önder kabul ettiğimiz Hanefi–Mâturîdî gelenekten gelen âlimlerin “bir beldede ilim talebesinin geçimini sağlamak o beldedeki insanların üzerine vaciptir.…

DEVAMINI OKU

“Gayr-i Müteşerri” Dindarlık Tasavvuru Olarak Kızılbaş Sûfîliği   

kızılbaş

“Gayr-i Müteşerri” Dindarlık Tasavvuru Olarak Kızılbaş Sûfîliği    Mevlüt UYANIK  Arap ve Fars Müslümanlık tasavvurlarının günümüzdeki ekonomi-politik alandaki savaşlarının olası hasarlarını en aza indirgemeye katkı sağlaması bağlamında Türk Aklı ve bu aklın ortaya koyduğu Müslümanlık tasavvurunun tarihsel temellerine dair okumalar yaptığımız malumunuz.  Bu çerçevede Türkistan’da Hoca Ahmed Yesevi’nin, Anadolu’da Yunus Emre’nin hitabet/belagat ve şiir yöntemiyle açıkladıkları fikirlerini analiz ediyoruz. Bu çerçevede İstanbul’da Merdivenköyü’ndeki Bektaşî tekkesi şeyhlerinden Bektaş Çelebi olduğu düşünülen Şîrî’nin “Urum diyarını ben irşad ettim/Horasan’dan gelen Bektaşî idim ben” demesi üzerinden Yesevî geleneğini Bektaşî/Alevi ve Yunus Emre’nin dilinde belirginleşen…

DEVAMINI OKU

Kutsallıklardan Şirk ve İsyana

şirk

KUTSALLIKLARDAN ŞİRK VE İSYANA (Sence Dergisi 12. Sayı) H. Ahmet ÖZER Yanlışların kutsallaştırıldığı toplumlarda akıldan, bilimden söz etmek mümkün değildir Tarihte insan toplumları incelendiğinde dini tahrif eden en önemli unsurların başında kutsallıklar gelmektedir. Dokunulmazlık şeklinde yorumlayabileceğimiz kutsal kavramı tarih boyunca arkasına sığınılan bir kalkan görevi yapmak amacıyla kullanılmıştır. Bununda temelinde dünyevi çıkar elde etme, oluşturulan dünyevi egemenliği koruma yatmaktadır. Hz Peygamber döneminde din üzerinden rant elde edilmeye yahut da din üzerinden dünyevi çıkar elde etmeye bir tek örnek verilemezken bundan sonraki yüzyıllarda bu anlayışa yönelik yığınla sektörler oluşmuş adeta geleneksel…

DEVAMINI OKU

TÜRKİSTAN İZLENİMLERİ II: SEMERKAND – İMAM MATURİDİ

  MEVLÜT UYANIK 17. Nisan 2019 sabahı erkenden hazır olduk, Özbekistan sınır kapısına götürecek aracı beklerken, son kez Ahmet Yesevî hocama selam vereyim diye dışarı çıktım. Otelin karşısında Türkistan vilayet yönetim binası var, önü parke taşlar ile trafiğe kapalı, törenler burada yapılıyormuş. Zaten binanın bir önünde tosbağa kaidesi üzerine konulmuş Orhun Abidesi, diğer tarafta dikilmiş taşta Göktürkçe Tengri(Tanrı) yazıyor, oradan Allaha ısmarladık, esen kalınız diyerek Yesevi hocamdan izin istedim. Çünkü Yesevîlik diye kurulan Türk Tasavvuf zihniyetini ve metafiziğinin bir nevi “kurucu-göçebe” rolü üstlenerek yeni bir dünya ve yeni bir medeniyet…

DEVAMINI OKU

TÜRKİSTAN İZLENİMLERİ I: HOCAM AHMED YESEVİ

MEVLÜT UYANIK İslam felsefesi tarihi okuma ve okutma sürecimizi kronolojik olarak okurken sistematik olarak da Türkistan yani Atayurt ve Türkiye yani Anayurt irtibatının nasıl teşekkül ve devam ettiğini anlama “kaygı”sı içinde oldum. Arap ve Fars akıllarının ortaya koyduğu Müslümanlık tasavvurunun dışında gelişen Türk Aklı ve Müslümanlık tasavvuru nasıl teşekkül ettini anlamak içinde Türkistan ve oradan başlayan göç yollarının jeo-felsefesini yapmayı, bu yollar üzerinde devletler kuran aklı anlamaya çalışıyoruz. Bunun ilk temellendirilmesi2004 yılında Batı Fergana vadisi üzerinde itikadi açıdan önemli bir alimimiz olan Osman el-Oşi’nin şehrindeki Devlet üniversitesi bünyesinde kurulan ilahiyat…

DEVAMINI OKU

Prof. Dr. Sönmez Kutlu-2. Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı

2. Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı’nın Açılış Konferansı Prof. Dr. Sönmez Kutlu tarafından yapıldı. Prof. Dr. Sönmez Kutlu Maturidilik ve Yeseviliğin tarihsel bağlamında ele alınmasını Maturidiliği anlamak için Maturidinin yazmış olduğu eserlerin incelenmesi gerektiğine vurgu yaptı. Maturidilik ve Yeseviliğin doğru anlaşılması gerektiğini bu fikriyat kesinlikle marjinalleştirilmemeli ve herhangi bir siyasi ve dini grubun sloganı haline getirilmemelidir dedi. Maturidi Yesevi Fikri herhangi bir siyasi görüşe ya da mezhebe sığdırılacak kadar dar bir dünya görüşü değildir diyerek Maturidi Yesevi Farabi çizgisinin siyaset üstü anlayışını ortaya koydu. Maturidi Yesevi Otağı İlmi ve Kelami Araştırmalar…

DEVAMINI OKU

Prof.Dr. Mehmet Atalan-2.Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı

31 Ağustos 2015-Prof. Dr. Mehmet Atalan:Hanefilik ve Maturidiliğin Bektaşilik Üzerindeki Etkileri-2.Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı Maturidi Yesevi Otağı İlmi ve Kelami Araştırmalar Derneği tarafından Türkiye ve Dünyanın her köşesinden bilim insanları, sanatçılar ve devlet adamlarının katılımlarıyla 31 Ağustos-2 Eylül 2015 tarihleri arasında Karabük ilinin Safranbolu İlçesinde ‘’2. Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı’’ yapıldı. Kurultay kapsamında bilimsel sempozyumlar, açık oturumlar, kültür ve sanat etkinlikleri düzenlenmiştir. 2. Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı Maturidilik ve Yesevilik konulu sempozyumla başladı Gün sonunda Safranbolu Kent Meydanında Kültür-Sanat Şöleni başladı Türk Tarihinin kısa bir izletisi olan Türk tarihindeki liderlerin, bilim ve gönül…

DEVAMINI OKU

Safranbolu’da Ortak Değerler Paneli Yapıldı

Ebu Hanife, Maturidi ve Ahmet Yesevi'de Ortak Değerler Paneli - Safranbolu

Ebu Hanife, Maturidi ve Ahmet Yesevi’de Ortak Değerler Panel serimizin 3. ayağını Safranbolu’da gerçekleştirdik. Akıl ve güzel ahlak üzerine kurulu medeniyetimizin mimarlarından Ebu Hanife, Maturidi ve Ahmet Yesevi’nin din ve ahlak temelindeki fikirlerinin tanıtılıp tartışıldığı panelimizde bizlere ilmi bir ziyafet sunan değerli hocalarımıza teşekkür ediyoruz. Bizleri yalnız bırakmayan üniversite ekibimize, katkılarından dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığına ve katılan tüm misafirlerimize yeni bir medeniyete giden bu yolda yanımızda oldukları için gönülden teşekkür ediyoruz. KatılımcılarProf. Dr. Hasan ONATProf. Dr. Sönmez KUTLUProf. Dr. Ashirbek MÜMİNOVProf. Dr. Mehmet ATALAN

DEVAMINI OKU

Biz Kimiz ? Maturidi Yesevi Otağı

maturidi yesevi otağı

Farklı fikir ve düşünceleri temsil eden İslam aydınları insanlık âlemine tıptan, felsefeye, musikiden, mimariye astronomiden fiziğe her ilim dalında insanlık tarihine katkılarda bulunmuştur. Fakat ne olmuştur da, İslam medeniyetinin mensupları olan İslam âlemi günümüz de bu hale düşmüştür? Dünyanın en çok doğal kaynak rezervlerine ve doğal güzelliklerine sahip olmasına rağmen neden İslam ülkelerinde insanlar yüksek hayat standartlarına sahip değiller? Neden dünyada en çok yolsuzluk, çocuk ölümleri, rüşvet, çevre kirliliği, sağlık problemleri ve dünyada en kısa ömür oranı İslam âlemindedir?

DEVAMINI OKU

Ahmet Yesevi Kimdir? Yesevilik Nedir ?

ahmet yesevi

Türk Tasavvuf anlayışının önderi Ahmet Yesevi Türk Tasavvuf anlayışının önderi olan Ahmet Yesevi hayatının önemli bir kısmını geçirdiği Türkistan’ın Yesi bölgesine ithafen Yesevi olarak anılmaktadır. Maturidi medreselerinde yetişen Ahmet Yesevi, insanı eğitim ve terbiye yöntemini tamamen Orta Asya Türk Kültürünün özelliklerine uygun bir biçimde sunmuştur. Fars dilini bilir de sevip söyler Türkçeyi Ahmet Yesevi Yaban kuş gibi ele konmayan nefis nasıl terbiye edilir? İnsan ahlaki kötülüklerden kendisini nasıl sakınır? Benliği ikiliği yok eden ilahi aşka nasıl ulaşılır? Edeb nedir? Aşk nedir? Hayat nedir? Ölüm nedir? Benlik nedir? gibi insan zihnini…

DEVAMINI OKU

Maturidi Kimdir ? Maturidilik Nedir ?

maturidilik nedir

Maturidi Kimdir ? Maturidilik Nedir ? Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle İmam Mâturîdi Prof. Dr. Sönmez KUTLU 1. Maveraünnehir ve Semerkand’da Siyasî ve Dinî Ortam Maveraünnehir, Ceyhun nehrinin doğu tarafı olup, İslam’dan önce Hayatıla, İslam’dan sonra ise, Maveraünnehir olarak isimlendirilen bölgenin adıdır. Bu nehrin batı tarafına da Horasan denilmektedir. Bölgede, Tirmiz, Nesef, Taşkent, Fergana, Buhara ve Semerkand gibi önemli kültür merkezleri bulunmaktadır. Bunlardan Semerkand, İslam öncesi ve İslam sonrası dönemde, çeşitli din ve kültürlerin kavşak noktası olmuştur. Bu şehir  bölgede İslam’ın yayılmasından bir kaç asır gibi kısa süre sonra, İslam düşüncesinin…

DEVAMINI OKU

Değer Üretebilenler Hür İradeli Ahlaki Eylemi Hayatın Ölçüsü Yapanlardır

           Hür iradenin olmadığı yerde ahlaktan bahsetmek anlamsız ve yersizdir. Hür iradesiyle düşünce üretenler, bir değer ortaya koyabilirler.             Değer ve eylem ortaya koyabilenler ancak hür iradeli, hür düşünceli özgür bireylerdir. Yeni bir medeniyetin oluşması ancak prangalarından kurtulmuş, aklını esaretten,  kölelikten tabiiyet ve taklit zindanından hürriyete kavuşturmuş bireylerin fikri temelleri üzerinde kurulacaktır.             İrade, insanın kimliğini niteleyen bir sıfattır. Eğer insanın irade hürriyeti varsa ahlaklı varlık olduğundan ve değer algısından bahsedilebilir. Değer üretmek, değer vermek doğru değerlendirme yapmak irade hürriyetine sahip insanın eylemi olabilir.             İrade…

DEVAMINI OKU

Maturidi Görüşleri Günümüz Sorunlarının Çözümüne Etkisi

Medeniyetlerin ilerlemesinde en büyük etken İbni Haldun’a göre  “Bilim ve sanattır” Bilim ve sanatta ilerlemenin birçok belirleyici etkeni vardır ki  bunlardan biride dindir. Avrupa medeniyetinin bu günkü seviyeye ulaşmasının temellerinden biride rönesans hareketidir.Orjinal vahyin dışına çıkmış dini anlayışa tepki oluşumudur rönesans. Günümüzde islam toplumları dinini orijinal kaynaktan yapılan yorumlardan öğrenmektedir .Bu yorumlar hem bireysel anlamda hem de toplumsal anlamda önemli rol oynamaktadır.Dinin doğru yorumlanmış kaynaklarına ulaşmak çok büyük önem arzetmektedir. İtikadi anlamda Maturidi’yi takip eden Türk toplumları Ehli Sünnet olduklarını söylemelerine rağmen ehli sünnet anlayışının fikir ve yorum önderliğini yapan…

DEVAMINI OKU

İmitasyon Sürecinde İnsan Olmak

Alimler faziletini ilimle bildiler, Cahillerse onu taklide ikrar ettiler. Gördüm ki insanlar, faziletin üzere icma ettiler. Bu fazilet sahibi kimseler, hem efendiler hem de köleler. Nede güzel söylemiş Buhteri bu dizelerinde taklidi. İsterseniz taklidin bir anlamlarına bakalım ve hatırlayalım. • Belli bir örneğe benzemeye veya benzetmeye çalışma • Birinin davranışlarını, konuşmasını tekrarlayarak eğlenme • Benzetilerek yapılmış şey, imitasyon Bu kısa bilgiyi tazeledikten sonra taklidin hayatımıza kattıklarına bir bakalım. Ne dersiniz? Peki o zaman : Sosyolojik yaşantımızda taklit nasıl bir önem taşıyor? Taklit insanların varoluşundan bu güne yaptıkları ve öğrenme yetilerini…

DEVAMINI OKU

Milleti İbrahim

– İbrahim Milletinden kast edilen nedir? – Milleti İbrahim kimlerdir? –Geçmişte ve günümüzde kendilerine İbrahim Milletinden sayıp Yahudiliğe ve Hıristiyanlığa çağıranlar gerçekten kimlerdir? – Din kimindir? – Allaha Teâlâ Hazretlerinin yanında makbul olan din nedir? Kaç tanedir? – İbrahim(A.S.)dinine, milletine tabi olun, uyun emrinden kast edilen nedir? Günümüzde İbrahim-i dinler adı altında ifade edilenler gerçekten ne anlama gelmektedir. Öncelikle Millet-i İbrahim ifadesindeki millet kelimesine kısaca bir izah getirelim. Konunun detayları içerisinde daha geniş olarak ifade edildikçe daha iyi anlaşılacaktır. Millet din demektir. Buradaki millet ifadesi soy bağı, kan bağı ile bağlı olan millet…

DEVAMINI OKU

Maturidilik

MATURİDİLİK  Peygamberimizin vefatından sonra dört halifenin seçimi,  arap milliyetçisi Muaviye’nin başa gelmesi ve bu yöndeki politikaları,devirdeki siyasi çekişmezlikler,İslam topraklarının genişlemesi ,farklı milletten insanların Müslüman olması ve de bu topraklardaki  Müslüman,gayrimüslüman etkileşimleri İslam dünyasını bazı sorular sordurtmaya,akli tefekküre itmiştir.Bu yönelim sonunda insanlar mü’min kimdir,iman nedir,irade kimdedir,sünnet nedir ne değildir gibi sorular sormaya başlamışlardır ve bu konular üzerinde çeşitli fikri tartışmalar olmuştur.Bu sorulara verilen yanıtlar neticesinde insanlar farklı düşünsel ekollere ayrılmıştır.(Cebriyecilik,Cehmiyyecilik,Kaderiyyecilik…)Çok farklı düşünsel ekoller vuku bulmasına rağmen imamımız Matüridi’yi tanımak için onun ne olduğundan  önce ne olmadığını öğrenmemiz yani diğer ekolleri bilmemiz…

DEVAMINI OKU

İlim mi? Taze Bitti Beyim,Şeyhime Sor!!!

İlim mi? Taze Bitti Beyim,Şeyhime Sor!!! Geçenlerde gezinirken tarihin tozlu sayfalarında El-Tatari’ye rastladım .Büyük bir dinginlik içinde oturdu yanıma.Çile’ye girdi diyorlardı zaten hakkında .Bir kısa hasbihalden sonra sordum ona: -Neden yaşarsın,ne yaparsın ey Tatari hoca? –Allah için yaşar ,ona ibadet eder,nefsimi terbiye ederim ,Ey genç!! -Ne yaparsın Allah için peki? –Gece gündüz ona ibadet ederim   Uzatmam elimi,gözümü harama   Sevmem çok lakırdıyı,şamatayı   Çilemi doldurup ermektir amacım kemalata -Âlâ!! Fakat ne yaparsın tanımak için Allah’ını ibadetten başka? – Git işine çocuk!!   Bir kalkıştım mı bu işe bir  …

DEVAMINI OKU

Din Algısı Haline Getirilen Mezhep Taassubunun Sosyal Hayata Etkileri

DİN ALGISI HALİNE GETİRİLEN MEZHEP TAASSUBUNUN SOSYAL HAYATA ETKİLERİ DİN İSLAMDIR, MEZHEP GÖRÜŞTÜR, MEZHEP DİN DEĞİLDİR. Din Nedir? Kuran’ı Kerim, dini Allah’ın koyduğu, insanın inanç ve davranışlarına ait kanunların bütünü anlamında kullanıyor.1 “Sizin için din olarak İslam’ı/Allah’a teslim olmayı seçtim.”2 Kuran’da anlatılan bu dinin adı İslam olarak tanımlanmaktadır. Tanımlandığı şekliyle İslam’dan başka bir dinin Allah u Teâlâ’nın katında kabul görmeyeceği yine Kuran’ı Hâkimde belirtilmiştir. ” Kim İslam’dan/Allah’a teslim olmaktan gayrı bir din ararsa artık o, ondan asla kabul edilmeyecektir. Ve o, âhirette hüsrana düşenlerdendir.”3 Kuran bize İslam’a uymamızı emrederken başka…

DEVAMINI OKU

Tasavvuf Örneği Yesevi’de Kadın

yesevi'de kadın

Yeri gelir yar olup sızı olur sineye, Yeri gelir şefkatli bir kucak olur beşere, Ete,kemiğe bürünüp Kadın diye görünüp Sultan olur bu aleme… Feminizim ,ülkemizde algılandığı gibi kadın ırkının kutsallığı,erkeğin  evrimleşmemiş kadın olduğu gibi radikal fikirlerin yanı sıra zulüm gören kadını savunan,kadınlarla erkeklerin aynı imkanlara(eğitim,sağlık,hukuk…) sahip olmasını savunan,erkeğe değil zülmeden erkeğe karşı olmak üzere çok farklı feminist grupları mevcuttur. Modern anlamda bir felsefe ve bir hareket olarak feminizmin kökeni kadının eğitimi hakkını savunan Lady Mary Wortley Montagu ve Marquis de Condorcet gibi özgür düşünürlerin de içinde yer aldığı Aydınlanma dönemine götürülmektedir.[1]  Kadının…

DEVAMINI OKU