Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Beşeri Bilimler Fakültesi Din Bilimleri bölümü ile Avrasya Araştırma Enstitüsü organizatörlüğünde 04-06 Mayıs tarihleri arasında Kazakistan’ın Türkistan şehrinde Uluslararası Maturidilik (Dünü, Bugünü ve Geleceği) adlı sempozyum düzenlenmiştir. Sempozyuma Kazakça, Türkçe ve İngilizce olmak üzere üç dilde, Kazakistan’dan Prof. Dr. Aşirbek Muminov, Prof. Dr. Dosay Kenjetay, Prof. Dr. Şamsedin Karim; Özbekistan’dan Doç. Dr. Şevasıl Ziyadov, Dr. Saidmukhat Okilov; Türkiye’den Prof. Dr. Hanefi Özcan, Prof. Dr. Hasan Onat, Prof. Dr. Hülya Alper, Doç. Dr. Ahmet Ak, Doç. Dr. Kıyasettin Koçoğlu, Yard. Doç. Dr. Mehmet Kalaycı, İhsan Timür ve diğerleri; Avusturya’dan Dr. Philipp Bruckemayer; Tataristan’dan Dr. Ramil Adygamov gibi yurt içinden ve dışından konunun uzmanı ve tanınmış 46 ilim adamı tebliğ sundu. Bunların 40’a yakını yurt dışından katılanlar (Almanya, ABD, Avusturya, Bulgaristan, Azerbaycan, Tataristan, Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye, Kazakistan vd.) oluşturmaktadır.
Açılış konuşması, Sempozyum Koordinatörü Prof. Dr. Sönmez Kutlu tarafından yapıldı. Kutlu, konuşmasında Türklerin din anlayışının kendine özgü olduğunu ve dışarıdan ithal edilmediğini vurgulayarak tarihsel süreçte İslam coğrafyasına yayıldığını, bu sempozyumla üçüz kardeş olan Hanefilik, Maturidilik ve Yeseviliğin Türkistan’da tekrar buluştuğunu söyledi. Açılışta kutlama konuşmaları yapan Kazakistan, Tataristan ve Başkurtistan müftiyatı temsilcileri, Maturidiliğin Avrasya’nın barış ve güvenliği için olan önemine vurgu yaptılar. Rektör yardımcısı Prof. Dr. Taljan Raimberdiyev katılımcılara teşekkür edip sempozyumun hedeflediği amaçlara ulaşabilmesini ümit ettiğini belirtmiştir. Rektör yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Nursay da Kazakistan’da bu konuda ilk kez bu kadar büyük bir seviyede sempozyum yapıldığının altını çizerek katılımcılara başarılar diledi.
Sempozyum ‘da toplam on oturumda İmam Mâturîdî’nin hayatı, fikirleri, eserleri, Maturidiliğin oluşumu, Hanefilik-Maturidilik ve Yesevilik ilişkisi; Karahanlılar, Selçuklular, Osmanlılar ve Modern dönemde Türk devletlerinde Maturidiliğin durumu ayrıntılı bir şekilde ele alınmış olup Maturidiliğin Türk Dünyası’nın geleceğindeki yeri ve önemi ortaya konulmuştur. Bunun yanı sıra, sempozyumda bildiri sunan bilim adamları tarafından özellikle Orta Asya halkları arasında barış ve huzuru sağlamada, akılcı ve medeni bakış açısını temsil eden Maturidiliğe duyulan ihtiyaç analiz edilip, Maturidiliğin ve Hanefiliğin, yeni bir İslam medeniyetinin üretilmesi için gerekli kök değerleri içinde barındırdığına dikkat çekilmiştir.
Sempozyumda, İmam Maturidi’nin fikirleri etrafında oluşan Maturidilik ekolünün günümüzdeki sorunların teşhisinde, onlara bilimsel, mantıklı ve tutarlı çözümler üretilmesinde ve Avrasya’da dinler, mezhepler, halklar arası birlik, beraberlik ve istikrarın pekiştirilmesinde üsteleneceği misyonun önemine vurgu yapılmıştır. Temel felsefesinde insana olan saygıyı önceleyen ve akla üstünlük tanıyan Maturidi düşüncenin, geçmişte, bugün ve gelecekte Türk toplumlarının İslam anlayışında ne tür olumlu ve olumsuz etkilerde bulunacağı ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir.
Sempozyum süresince İmam Maturidi ve Maturidilik konusunda 100’e yakın kitabın yer aldığı bir kitap sergisi açıldı. Sergi, bu sempozyumda tebliğ sunanlar tarafından veya katılamayan değerli ilim insanları tarafından hediye edilen kitaplardan oluşmaktadır. Kitaplar sempozyumun bitiminde bir tutanakla Ahmet Yesevi Üniversitesi kütüphanesine teslim edildi. Bu koleksiyon ile Ahmet Yesevi Üniversitesi kütüphanesi, bundan böyle bu konuda araştırma yapanların başvuru merkezi haline gelebilecektir.
Kapanış oturumunda Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. Osman Horata’nın ve Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Nevzat Şimşek’in konuşmaları yer aldı. Yapılan konuşmalarda sempozyumun Üniversite ve Enstitünün ilmi faaliyetleri açısından önemine dikkat çekildi. Prof. Dr. Osman Horata, konuşmasında bölge halkının kendi kültürüyle, Hanefilik ve Maturidilikle yeniden buluşmasının önemine şu şekilde dikkat çekti: “Orta Asya Müslümanları ise, inanç ayrışmalarının getirdiği acıların yanında, bilinçli bir şekilde tarihlerinden, kültürlerinden, inançlarından koparılmanın eşiğine getirilmişlerdir. Âdeta toplumsal mühendisliğin bir laboratuvarı hâline getirilen Orta Asya Türk halkları, son çeyrek asırlık süreçte ise ortaya çıkan bu boşluğun çoğu dış kaynaklı dinî ve siyasi amaçlı girişimlerle doldurulma tehlikesiyle karşı karşıya kalmışlardır. Bu sebeple günümüzde, Orta Asya Müslümanlığının İslam dünyasının büyük çoğunluğunun amel ve itikat dünyasının şekillendiren Ebu Hanife ve Maturidî geleneğiyle yeniden organik bağlarının tesisi ve bu tecrübe ışığında dinî kimliğin yeniden inşası öncelikli meselelerden biri olmalıdır.” Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Nevzat Şimşek ise yaptığı konuşmasında, katılımcılara ayrı ayrı teşekkür ederek, Avrasya Araştırma Enstitüsünün üniversite kuruluş misyonuna uygun olarak Türk Dünyasının bugünkü yaşamakta olduğu bu gibi kritik sorunlara global realiteleri göz önünde bulundurarak bilimsel çözüm ve çıkış yollarını üretmek amacıyla çok yönlü bilimsel projeleri yürütmekte olduklarını vurguladı.
Etkinlik sonrasında Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü tarafından Maturidilik ile ilgili Rusça olarak yayımlanacak olan editörlü kitap yayınlanması planlanmaktadır. Bu çalışma sadece Avrasya Türk Halklarının günümüzdeki sorunlarına değil, aynı zamanda tüm İslam Dünyasının karşı karşıya olduğu inançlar arası kutuplaşma probleminin ve mezhep çatışmalarının çözümüne de katkı sağlayacağı öngörülmektedir.
kaynak:http://eurasianri.org/
