Şia’da Cifr İlminin Yeri
Prof. Dr. Mehmet ATALAN
Gelecekte vuku bulacak olayları değişik metotlarla öğrettiğine inanılan ilmin adı olan cifrin, Ca’fer es-Sâdık tarafından, ehl-i beyt’ten olan kimselerin talimi ile sütten kesilmiş bir oğlak veya kuzu derisi üzerine yazılmış bir kitap olduğu söylenir. İddiaya göre bu kitap, kıyamete kadar olacak bütün olaylar hakkında, ehl-i beyt tarafından bilinmesi lazım gelen bütün bilgileri ihtiva etmektedir. Alî b. Ebî Tâlib’e ve Ca’fer es-Sâdık’a isnat edilen görüş, bilgi ve eserlerin çoğu, aslında Gulat fırkalarına ait olup Ali ve oğullarının bütün Müslümanlar nezdinde saygı gören kişilikleri istismar edilerek onlara izafe edilmiştir. Ca’fer es-Sâdık, Allah’ın dini ve dünyevi ilimleri insana verdiğini ve hiçbir şekilde insanın gaybı bilemeyeceğini ifade etmektedir. Cifr çalışılıp tahsil yapmakla elde edilemeyen, fakat Peygamber’in vasiyeti yoluyla Allah katında verilen bir ilim çeşidine isim olmuştur. Ca’fer es Sâdık’ın yaşadığı dönem ve kendi ilmi dikkate alınırsa, bilhassa kimya, fal ve cifr gibi konulara dair kitapların onun telifleri olması imkânsızdır.
