İslam’ın Yerelleştirilmesine Tepki Olarak Entelektüel Milliyetçilik: Hanefilik Örneği

İslam’ın Yerelleştirilmesine Tepki Olarak Entelektüel Milliyetçilik: Hanefilik Örneği Şaban Ali DÜZGÜN[1] Özet İlk fetihler sırasında İslam, farklı kültür ve inançtan halkların yaşadığı coğ­rafyalara taşındı. Buralarda ortak İslam kimliği yaratılmakla birlikte, zamanla dinin Hicaz merkezli yorumundan farklı anlayışlar ortaya çıkmaya başladı. Bu anlayışlar daha çok Türk ve İran coğrafyasında ortaya çıkan entelijansiyanın kendilerini ifade etme imkânı buldukları Mu’tezile ve Hanefîlik gibi mezhepler tarafından geliştirildi. Bu mezheplerin Hicaz ekolünden farklılığı milliyet teme­linden daha çok zihniyet temelinde kendini gösterdiğinden, bu olguyu Entelek­tüel Milliyetçilik olarak adlandırmak daha uygun görünmektedir. Bu çerçeve­de elinizdeki yazı, İslam’ın…

DEVAMINI OKU

Ebu Hanife ve Ali Oğulları

Ebu Hanife ve Ali Oğulları Prof. Dr. Ahmet AK Sonuç Ali b. Ebî Tâlib’in soyuna büyük sevgi besleyen Ebû Hanife’nin görüşleri, dönemindeki halifelerin memnuniyetsizliğine sebep olmuş, hatta onu takip ettirmek üzere peşine adamlarını takmışlardır. Ebû Hanife’nin yaşadığı dönemde hem Emeviler hem de Abbasilerin, Ali soyuna yaptıkları kötülükler, onun üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Bu sebeple Ebû Hanife, Zeyd b. Ali ve oğlu Yahya b. Zeyd’in Emevi yönetiminin; Muhammed b. Abdillah en-Nefsü’z-Zekiyye ve kardeşi İbrahim’in Abbasi yönetiminin yaptıkları zulümlere karşı ayaklanmalarını maddi ve manevi açıdan desteklemiştir. Ebû Hanife, Zeyd b. Ali, Muhammed…

DEVAMINI OKU

Ebu Hanife’nin Vasiyeti

Ebu Hanife’nin Vasiyeti Ebu Hanife zehirlendiğini anlayınca, zindanda ziyaretine gelmiş öğrencilerine, “Ölünce beni gasp edilmemiş bir toprağa gömün!” diye vasiyette bulundu ve vasiyetnamesini yazdırdı: 1-Arap olmayan müslümanların, anadilleri ile ibadet etmeleri meşrudur. 2-Bir insanının mü’min olduğunu ibadeti belirlemez. 3-Kimin cennete veya cehenneme gideceğini Allah’tan başka hiç kimse bilemez. 4-Beşeri (insani) ilişkilerde dindarlık ölçü değildir. 5-Namaz kıldırdığı için para almak helal değildir. 6-İmana dair son sözü Allah söyler. 7-Din için toprak gasp etmek (mülkiyeti başkasına ait bulunan bir malı zorla almak) meşru değildir. 8-Evlenme ve eş seçme hakkı kadının kendisine aittir.…

DEVAMINI OKU

Dinamik Bir İlmî Anlayışın İnşası Açısından Niçin Ebû Hanîfe’den Başlanılmalı?

ebu hanife

Dinamik Bir İlmî Anlayışın İnşası Açısından Niçin Ebû Hanîfe’den Başlanılmalı? Doç. Dr. Mustafa Selim Yılmaz Ebû Hanîfe (öl. 150/767), Müslüman düşünce tarihinin en önemli bânilerindendir. Çünkü o, tüm renk ve tonlarıyla akılcı düşünce biçiminin şemsiye ismi olan “Ehl-i re’y” geleneğinin tartışmasız reisi olarak kabul görmüştür. Bu kabulün kökenlerini, onun yaşadığı zaman diliminde aramak gerekir. Bu zaman dilimi de Müslüman düşüncenin metodolojilerinin teşekkül etmeye başladığı tâbiîn asrıdır. Kaldı ki Ebû Hanîfe, tâbiîn neslinin önde gelen âlimlerindendir. Onu bu bağlamda ön plana çıkaran husus ise ortaya koyduğu hedeftir. Bu hedefin, parçacı bir…

DEVAMINI OKU

Mâverâünnehir İlim Mirasının Kök Metinleri: İmâm-ı Âzam’ın Akâid Risaleleri

mustafa selim yılmaz

Uluslararası Orta Asya’dan Anadolu’ya İslâmî İlimler Sempozyumu Bildirileri Kitabı Mâverâünnehir İlim Mirasının Kök Metinleri: İmâm-ı Âzam’ın Akâid Risaleleri Doç. Dr. Mustafa Selim YILMAZ İmâm-ı Azam Ebû Hanîfe (öl. 150/767), İslâmî ilimlerin mayalandığı bir ortamda sözün gücüne dayanan bir metodoloji ile Müslüman düşüncenin ürettiği bir medeniyetin en önde gelen bânilerinden biridir. O, fıkıhtan kelâma geniş bir skalada/alanda aslî bir bakış açısının temellerini belirleyen İlmî bir şahsiyettir. Bu itibarla Ebû Hanîfe, gerek takipçileri gerekse de karşıtları tarafından “Ehl-i Re’y’in imâm”ı şeklinde anılır olmuş, çağını aşan nadir ilim adamlarındandır. Böylesine haklı bir şöhretin…

DEVAMINI OKU

Ebu Hanife’nin Akıl-Vahiy Anlayışı

ebu hanifenin akıl vahiy anlayışı

Ebu Hanife’nin Akıl-Vahiy bağlamındaki görüşlerinin, yaşadığı yüzyılı aşarak çağlar ötesine sarkmasının ve içinde yaşadığımız modern çağda bile hâlâ aktüel değerinden bir şey kaybetmemesinin yegâne sebebini, onun, engin bilimsel yeterlilikle metafizik konuların anlaşılmasında izlediği yöntemde aramak gerektiği kanaatindeyim. Ebû Hanîfe’nin Kelam sisteminde akıl-vahiy ilişkisi önemli bir yer işgal eder. Bu konuda o, akla ve nakle olması gereken değeri vermiştir. Düşünce sistemini Kur’an, sahih haber ve sahabe fetvâsı üzerine kurmuştur. Ona göre, dini inancın malzemeleri vahiyden çıkarılır. Aklın görevi, bu malzemeleri doğru bir şekilde yorumlamaktır.

DEVAMINI OKU

Ebu Hanife tarihteki birçok alim tarafından neden din dışı ilan edilmiştir? | Prof. Dr. Hasan Onat

İslam düşünce tarihinde yetişen en büyük kafalardan birisi İmamı Azam Ebu Hanifeʼdir. Bunu Hanefi, Maturidi gelenekten geldiğim için değil, anlamak için çaba sarf ettiğim ve yaptığım araştırmalar çerçevesinde söylediğimi belirtmeliyim. Hatta başka bir cümle daha kurmak durumundayım. Keşke bugün hanefiyim, maturidiyim diyenler İmam Ebu Hanefiʼyi ve İmam Maturidiʼyi kendi gerçeklerine göre anlayabilseler Müslümanların pek çok sorununa gerçekten çözüm üretmede o kaynaktan yararlanma imkanı bulabilirler. İmamı Azam Ebu Hanife denildiği zaman akla şu üç şey gelir:

DEVAMINI OKU

İmam-ı A’zam Ebu Hanife Kimdir ? Hanefilik Nedir ?

ebu hanife kimdir hanefilik nedir

Okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayınız. İmam-ı A’zam Ebu Hanife Kimdir ? Hanefilik Nedir ? *** Ebû Hanîfe, İslam ilim ve düşünce geleneğinin en önemli şahsiyetlerinden biridir. Geliştirdiği hukuk sistemi ve etkileri dikkate alındığında, katkılarının sadece İslam dünyası ve Müslümanlar ile sınırlı kalmadığını, başka kültür ve medeniyetlere de uzandığını söylemek mümkündür. Bu nedenle Ebû Hanîfe sadece Müslümanların değil, insanlığın ortak bir değeri olarak kabul edilmelidir. Bununla beraber, yaşadığı dönemden itibaren gerek düşünce sistemi, gerekse kişiliği ile ilgili olarak değişik ithamlara maruz kalmış ve hayatının bir kısmını hapiste geçirmiştir. İslam medeniyetinden çıkmış…

DEVAMINI OKU