Selçuklu Sultanları, emirleri ve valileri Hanefi-Matüridileri desteklemelerine rağmen 30 yıl süreyle Selçuklu yönetiminde büyük söz sahibi olan Nizamülmülk ve diğer bazı yöneticiler Şafii-Eş’ari’leri desteklemişlerdir. Bunun sonucunda Hanefi-Matüridi’ler ile Şafii-Eş’ari’ler arasında büyük bir rekabet yaşanmıştır. Bu rekabet sırasında itikatta, İMAM hasan el-Eş’ari’yi öne çıkarmaları Hanefilerin, İmama Ebu Mansur el-Matüridi’nin ismi ve görüşleri etrafında kenetlenmelerine yardım etmiştir.Selçuklu Nizamiye Medreselerinde öğretilen Eş’arilikte tevil caiz görülmemiş, nasların inceliklerini anlamaya önem verilmemiştir. Oysa ki Hanefi-Matüridi’likte nasların tevili caiz, hatta gerekli görülmüştür. Nitekim İmam Matüridi tefsirinde, müteşabih ayetlerin,insanların araştırıp düşünmeleri için gönderilmiş olabileceğine vurgu yapmaktadır. Bu yüzden Matüridiler, sadece ayet ve hadislerin lafızlarına önem vermekle kalmamışlar, ayni zamanda onların ne demek istediğini anlamaya çalışmışlardır.Böylece din ve dünya işlerinda her şeyin mümkün olan en iyisini yapmayı düşünmüşler ve düşündüklerini kısmen gerçekleştirmişlerdir.Bu bakımdan, Selçuklular dönemine tamamen Hanefi-Matüridilik hakim olsaydı, Batınilik gibi zararlı akımlara karşı daha etkin önlemler alınabilir ve Selçuklu İslam medeniyetinin daha fazla gelişmesine yol açardı diyebiliriz.
SELÇUKLULAR DÖNEMİNDE MATURİDİLİK – Ahmet AK
