Hz. Ali Cenknamelerinde Maturidilik ve Hanefilik İle İlgili Unsurlar
Prof. Dr. Mehmet ATALAN
Özet
Türk kültür ve tefekkürünün, millî birlik ve beraberlik duygusu çerçevesinde daimî kalmasını sağlayan önemli edebî eserlerimizden birisi de Cenk kitaplarıdır. Cenk kitapları bir başka deyişle Cenknameler içerisinde Hazret-i Ali’ye nispet edilenler önemli bir yer tutmaktadır. Hazret-i Ali Cenkleri, motif yapısı ve zenginliği, olay halkası, mesaj verme özelliği, dili ve üslûbu bakımından oldukça dikkat çeken eserler arasındadır. Türk tarihindeki cenknâme geleneği halk edebiyatı eserlerinde popüler hâle getirilmek suretiyle daha geniş kitlelere mal edilmek istenmiştir.
Yine Cenknâmelerde, bütün mezheplere eşit nazarla bakan bir din anlayışı öne çıkarılmak istenmiştir. Bu sebeple yeniden yazılan nüshalarda farklı siyasi, ilmi, edebi açıdan bir renk tonlamasının mevcut olduğunu görebiliriz. Bu da o dönemi yeniden yazan kişilerin etkilendiği grupların, zümrelerin, kişilerin, fikirlerin ve görüşlerin tespitini kolaylaştırabilmekte, bunu ötesinde Cenknâmelerdeki değişimleri gözler önüne sermektedir.