Türki Kavimlerin Din Anlayışının Kurucu Unsurları : HANEFİLİK VE MATURİDİLİK Prof. Dr. Sönmez KUTLU Türklerin din anlayışının kurucu unsuru Hanefilik-Maturidilik ve Yesevilik onların kurucu unsuru ise akıl ve özgürlüktür. Ebu Hanife’nin akıl taraftarlığı ve imanda eşitlik fikri. Türklerin İslam’a girmesini kolaylaştırmıştır. Ayrıca Müslümanlar arasında ayrımcılığın kaldırılmasına belli düzeyde katkıda bulunmuştur. Ebu Hanife’nin fıkhî görüşleri Türklerin günlük hayatlarını ve ibadetlerini düzenleme konusunda yol gösterici olmuştur. İmam Maturidi, Türklerin İslam anlayışının itikadi cephesini sağlam temeller üzerine kurmakla onlara asırlarca sürecek güçlü devletler kurmalarının fikri ve felsefi zeminini hazırlamıştır. Ahmet Yesevi de, bu…
DEVAMINI OKUEtiket: imam maturidi
Mâtürîdî’nin Gayb Meselesine Bakışı
Mâtürîdî’nin Gayb Meselesine Bakışı Dr. Selim GÜLVERDİ İmam Mâtürîdî, teolojik problemleri çözerken nakille beraber akla da dengeli bir şekilde başvurulması gerektiğini savunan Ehl-i Sünnetin iki büyük kelam ekolünden Mâtürîdîliğin kurucusudur. Onun bu özgün metodu nedeniyledir ki düşünceleri kendisinden sonra gelen kelâmcılar tarafından önemsenmiş ve sistemleştirilmiştir. Mâtürîdî, Kur’an’ın öngördüğü sağlam ve doğru inanca sahip olmak için doğru bilgiye önem vermiş bu nedenle duyu, akıl ve haberi bilgi kaynağı kabul ederek önce epistemolojisini oluşturmuş ve ilhamı bilgi kaynakları arasına dahil etmeyerek peygamber dışında gaybten haber vermenin geçerli ve bağlayıcı olamayacağını ifade etmiştir.…
DEVAMINI OKUİslam’ı Anlamada Yöntem Sorunları
İslam’ı Anlamada Yöntem Sorunları Prof. Dr. Hasan ONAT Bugün gelinen noktada bu geçmişin eleştiri süzgecinden geçirilerek doğru anlaşılması gibi ciddi biri sorunun yanında, Müslümanların bilgiyle irtibatları ve İslâm’ın temel kurucu ilkeleriyle ilgili sorunları da vardır. İslâm’ın insan hayatına anlam kazandıran, hayatı ve barışı esas alan temel kodları sağlıklı bir şekilde anlaşılmamaktadır. Kurandan, yaratılışın yasalarından, akıldan ve Hz. Peygamberin örnekliğinden uzak anlaşılma biçimleri İslâm’ın yerini almıştır. Her mezhebin, cemaatin, tarikatın alternatif bir epistemolojisi, hatta teolojisi mevcuttur; her grup sadece kendisini kurtuluşa eren fırka olarak görmektedir. Kısaca, Müslümanların gerek birey gerekse topluluklar…
DEVAMINI OKUİmam Maturidi’nin Akla ve Düşünmeye Verdiği Değer
İmam Maturidi’nin Akla ve Düşünmeye Verdiği Değer Prof. Dr. Ahmet AK İmam Maturidi, büyük bir Türk alimidir. O, Hanefi bir fakih, büyük bir müfessir ve Ehl-i Sünnet’in Maturidilik kolunun imamıdır. O, hayatı boyunca sadece hocalarından ve eserlerinden istifade etmekle kalmamış, aynı zamanda dönemindeki diğer din ve mezheplere ait kaynakları da incelemiştir. İncelediği ve atıfta bulunduğu eserler arasında Aristo’nun “Organon’’ adlı eserinin de olması ve üzerinde durduğu konuları sistematik bir şekilde işlemesi Maturidi’nin mantık ilmine ve felsefi birikime de sahip olduğunu göstermektedir. İmam Maturidi’ye göre Allah, insanın kendisini geliştirmesi için iki…
DEVAMINI OKUİmam Matüridi’nin Düşünce Sistemi
Temel Kavramlarla İmam Mâtürîdî’nin Düşünce Sistemi Prof. Dr. Hülya ALPER Ehl-i Sünnet kelâm ilminin önde gelen kurucu şahsiyetlerinden biri olup mensuplan tarafından imâmü’l-hüdâ, âlemü’l-hüdâ, imâmü’l-mütekellimîn, musahhihu akaidi’l-müslimîn, reîsü ehli’s- sünne gibi niteliklerle anılan[1] [2] İmâm Mâtüridî, çok yönlü bir âlim sıfatıyla, temel İslâm ilimlerinin pek çok konusu hakkında kendi düşünce sistemi uyarınca belirli fikirler ortaya koymuştur. Onun eserlerinin çoğu elimizde bulunmadığı için bazı mevzulardaki görüşlerini bilme imkânımız olmasa da Kitâbü’t-Tevhîd’i yanında Kur’ân tefsirinin de bugüne ulaşması dolayısıyla, düşünce dünyasının mahsulleri hakkında zengin verilere sahibiz. Şüphesiz onun görüşlerini veren her bir…
DEVAMINI OKUMâtürîdî’de Bireysel Ahlaki Otonomi
Mâtürîdî’de Bireysel Ahlaki Otonomi Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN Dışarıdan bir baskı gelmeden, insanın doğası/fıtratı gereği ahlakî davranmaya kodlandığını kabul etmek, insanın otonom bir varlık olduğu anlamına gelmektedir. Otonomi, insana dışarıdan yönelen otoritelerin reddini içerir. „İyi olanı kabul, kötü olanı red’ (emri bi’l- ma’ruf ve nehyi ani’l-münker) insan doğasının otonomluğunun getirdiği doğal bir sonuçtur. Peygamberlere muhatap olmasa bile, insan bu doğasıyla iyiyi-kötüyü, doğruyu-yanlışı, güzeli- çirkini keşfetme potansiyelinde yaratılmıştır. Nisa Suresi’nin 83. ayeti insan doğasının ona zorunlu olarak keşfettirdiği bu hakikatlere dikkatimizi çekmektedir: “Allah’ın size fazlı ve rahmeti olmasaydı, az bir…
DEVAMINI OKUMatüridi’de Din, Siyaset Kültürü ve Yönetim Erki (Mülk/Devlet)
Matüridi’de Din, Siyaset Kültürü ve Yönetim Erki (Mülk/Devlet) Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN Mâtürîdî’de din ve devlet/mülk arasında ilişkiyi ve buna zemin oluşturan siyaset kültürünü şu hususlar üzerinden takip etmek mümkündür: Mâtürîdî, devleti yönetenler/mülki idare yetkisini kullananlar ile, dinî yetkiyi kullanan nebiler arasında ayrım yapar. Kur’an, kurumsal anlamda doğrudan yönetimi tanımlayan alana ‘mülk’ adını vermektedir. Kral peygamberler olarak bilinen Süleyman ve Davud’a hem peygamberliğin hem de mülkün (devletin) verildiğini söyleyen âyetleri burada hatırlamakta yarar var. Bir kişinin Peygamber olarak seçilmesini sağlayan kriterlerle, devlet başkam olarak seçilmesini sağlayan kriterlerin aynı olmadığı…
DEVAMINI OKUİmam Mâturîdî de Akıl Vahiy İlişkisi Aklın Önceliği ve Vahyin Gerekliliği
İmam Mâturîdî de Akıl Vahiy İlişkisi Aklın Önceliği ve Vahyin Gerekliliği Prof. Dr. Hülya ALPER ÖZ Akıl ile vahiy arasındaki irtibatın nasıllığı problemi, İslâm düşünce tarihi boyunca ele alınan en temel ve aynı zamanda en önemli meselelerden birini teşkil etmektedir. Bu sebeple tarih boyunca şekillenen düşünce okullarını, birbirlerinden farklı kılan ana özelliklerden biri de akıl ile vahiy arasındaki ilişkiyi algılama biçimleridir. Dolayısıyla bütün ekolleri bu konudaki yaklaşım şekillerini ölçü alarak tasnif etmek mümkündür. Burada Mu‘tezilî ve Selefî düşünce iki farklı uçu temsil ederken, makelede açıklanacağı üzere İmam Mâturîdî tarafından geliştirilen…
DEVAMINI OKUMâtüridî’ye Göre Din-Şeriat Ayırımının Felsefî Temelleri
Mâtüridî’ye Göre Din-Şeriat Ayırımının Felsefî Temelleri Prof. Dr. Hanifi Özcan Başlıktan da anlaşılabileceği gibi, aslında burada ayrıntılı olarak din-şeriat ayırımından değil[1], tam tersine bu ayırımın dayandığı felsefî temellerden söz edilecektir. Bir şeyin felsefî temelleri üzerinde durmak demek, onun, o anda ne şekilde bulunuyorsa o hâl üzere olmasını sağlayan ilkelerin tespit edilmesi demektir. Bu da, ancak onun dayandığı teorik ve “zihnî yapı’nın, yani “fikrî zemin”in açığa çıkarılıp felsefî değerinin ortaya konulmasıyla mümkün olur. Burada yer alan “zihnî yapı” ve “fikrî zemin”; insanın bir düşünceyi ve buna bağlı olarak bir fiili ortaya…
DEVAMINI OKUMatüridî’nin Düşünce Sisteminin Önemi
Matüridî’nin Düşünce Sisteminin Önemi Prof. Dr.Hanifi Özcan Mâtüridî’nin topyekûn düşüncesini bir “sistem” olarak ele almak, ya da onu bir sistem olarak görmek demek; onun din alanındaki çeşitli görüşlerinin, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere birbiriyle uyumlu ve birbirine bağlı bir örgüve buna dayanan dînî bir öğreti oluşturduğunu ileri sürmek demektir. Bu öğretinin temelinde birbirine sıkı sıkıya bağlı bir ilkeler bütünü yer almaktadır. Bu bütünü oluşturan başlıca unsurlar “akıl”, “vahiy”, “sünnet”, “örfve âdetler”dir. Bir başka deyişle, onlar, bir bakıma, bu sistemin temel öğeleri ve onun zorunlu bileşenleridir. Mâtüridî’nin düşünce sisteminde bu bileşenler…
DEVAMINI OKUMatüridi Günümüze Ne Söyler ?
Matüridi Günümüze Ne Söyler ? Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu İslam dünyası Emevi saltanatı ile farklı bir yöne evirilmiş, din ile siyaset iç içe girerek bir eksen kayması yaşanmıştır. Buna rağmen 8-12. Yüzyıllarda Orta Asya’da önemli bir medeniyet yaşanabilmiştir. Serbest düşünce ortamı ve ifade hürriyetinin hâkim olduğu bölgede Harezmî, Farabi, İbni Sina, Biruni gibi filozof ve bilginler, Matüridi gibi din âlimleri bu ortamın oluşmasında kilit roller üstlenmişlerdir. Daha sonra bu parlak medeniyet çeşitli iç ve dış nedenlerle sönmüş ve kendini tekrar ederek yeniliklere kapanmıştır. O dönemin etkili düşünürlerinden olan ve…
DEVAMINI OKUMâturîdî Âlimlere Göre İlhamın Bilgi Kaynağı Olması Sorunu
Mâturîdî Âlimlere Göre İlhamın Bilgi Kaynağı Olması Sorunu Prof. Dr. Ahmet AK Özet Hanefi-Mâturîdî âlimlere göre ilham, nazar ve istidlale başvurmadan kalbe gelen bilgidir. Bu bilgi Allah’ın rahmetinden lütfünden olduğu gibi şeytanın vesvesesi ve nefsin hevâsından kaynaklanabilir. Nitekim Şems Suresi 8. ayette insana gelen ilhamın “fücur” da takva da olabileceği açıkça beyan edilmektedir. Bu sebeple ilham yolu ile elde edilen bilgi doğru da olabilir, yanlış ta olabilir. Ayrıca kalbe gelen bilginin rahmânî mi şeytanî mi olduğunu kesin olarak bilmek de mümkün değildir. Bundan dolayı Mâturîdî âlimlere göre ilham, zan ifade…
DEVAMINI OKUMürtekib-i Kebîre Bağlamında İmam Mâturîdî’nin Hâricîlere Yönelttiği Eleştiriler
Mürtekib-i Kebîre Bağlamında İmam Mâturîdî’nin Hâricîlere Yönelttiği Eleştiriler Prof. Dr. Ahmet AK Günahları çeşitli açılardan ele alan Mâturîdî, onları, sadece büyük ve küçük günahlar diye ikiye ayırmakla kalmamış; aynı zamanda onları, cezayı müeyyide bakımından Allah’ın gazabını gerektiren ve gerektirmeyen; itikadi günahlar ve fiili (amelî) günahlar olmak üzere ikiye ayırmıştır. Ayrıca o, büyük günah işleyenin âhiretteki durumu hakkında Hâricîler’in görüşlerinin yanlışlığını ve birbiriyle çeliştiğini savunmuştur. Mâturîdî’nin eserlerinde eleştirdiği Hâricîlerin, Ezarika gibi aşırı şiddet yanlısı Hariciler olduğu anlaşılmaktadır. Maturidi, söz konusu Haricilerin mürtekib-i kebîre ile ilgili görüşlerini isabetli bulmamış ve onların görüşlerini…
DEVAMINI OKUBüyük Türk Bilgini Mehmet Matüridi’nin Türk Kültüründeki Yeri
Büyük Türk Bilgini Mehmet Matüridi’nin Türk Kültüründeki Yeri Yrd. Doç. Dr. A. Vehbi EcerErciyes Üniv. Emekli Öğr. Üyesi Giriş Bir toplumun kimliğini koruyarak devam etmesi, o toplumun millî kültürüne sahip olması sayesinde mümkündür. Kültür, farklı olmayı, kimlik sahibi olmayı, millet olmayı sağlar. Mustafa Kemal Atatürk’ün “Milli kültür, en yüksekte göz diktiğimiz idealdir1” dediği millî kültür O’nun ifadeleriyle şöyledir: “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür. Kültür, okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinde mana çıkarmak, intibah almak, düşünmek, zekayı terbiye etmektir. İnsan hareket ve faaliyetinin, yani dinamizminin ifadesidir. Bu böyle olunca kültür insanlık vasfında insan olabilmek…
DEVAMINI OKUProf. Dr. Sönmez Kutlu-2. Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı
2. Maturidi Yesevi Otağı Kurultayı’nın Açılış Konferansı Prof. Dr. Sönmez Kutlu tarafından yapıldı. Prof. Dr. Sönmez Kutlu Maturidilik ve Yeseviliğin tarihsel bağlamında ele alınmasını Maturidiliği anlamak için Maturidinin yazmış olduğu eserlerin incelenmesi gerektiğine vurgu yaptı. Maturidilik ve Yeseviliğin doğru anlaşılması gerektiğini bu fikriyat kesinlikle marjinalleştirilmemeli ve herhangi bir siyasi ve dini grubun sloganı haline getirilmemelidir dedi. Maturidi Yesevi Fikri herhangi bir siyasi görüşe ya da mezhebe sığdırılacak kadar dar bir dünya görüşü değildir diyerek Maturidi Yesevi Farabi çizgisinin siyaset üstü anlayışını ortaya koydu. Maturidi Yesevi Otağı İlmi ve Kelami Araştırmalar…
DEVAMINI OKUMaturidi Okumaları
MATURİDİ OKUMALARI BAŞLIYOR Maturidi’nin, orijinal dili Arapça olan Te’vilatül Kur’an eserinden Türkçeye çevirilerek yapılmaktadır. HER CUMARTESİ-SAAT:19.00 SAFRANBOLU TEMSİLCİLİĞİNDE Adres:Safranbolu Zalifre Otel Karşısı Çizmecioğlu İş Hanı No:39
DEVAMINI OKUİmam Maturidi – Nihat Hatipoğlu
İmam Maturidi Özbekistan’ın Semerkant şehri yakınlarında doğdu. İsmini köyünden aldı. Doğumu kesin bilinmemekle beraber 863- 944 arasıdır. İmamı Azam’ın (Ebu Hanife) akaitle -inançla- ilgili görüşlerini disipline etti. Mutezile’ye karşı İmamı Azam’ın ‘Fıkhu’l Ekber’ kitabındaki fikirleri savundu. Görüşlerinin yayılmasında ‘Cüzcani’nin etkisi çok olmuştur. Nesefiler olarak da bilinen üç alim -Ebul Muin Nesefi, Burhaneddin Nesefi, Necmuddin Nesefi görüşlerini yaydı. İbn Himam, Taftazani gibi güçlü alimler, kelam -İslam felsefi de denilebilir- ilminin yayılmasında Maturidi’yi takip ettiler. Ehli sünnetin güçlü savunucularındandı. İmamul-huda- hidayet önderi, kelamcıların lideri lakaplarıyla tanınır. 31 Mart 2017, Cuma, Sabah Gazetesi,…
DEVAMINI OKUEbu Hanife, Maturidi ve Ahmet Yesevi’de Ortak Değerler Panel Serisi
EBU HANİFE, MATURİDİ VE AHMET YESEVİ ‘DE ORTAK DEĞERLER PANEL SERİSİ Akıl ve güzel ahlak üzerine kurulu medeniyetimizin mimarlarından Ebu Hanife, Maturidi ve Ahmet Yesevi’nin din ve ahlak temelindeki fikirlerinin tanıtılıp tartışılacağı İstanbul panellerimizde sizleri de aramızda görmekten mutluluk duyarız. Panel programlarımızın öncesinde Sanatçı Yasemin Yılmaz’ın tarihte bir ilk olan Maturidi Minyatürünün baş eser olarak yer alacağı Tezhip ve Minyatür Sergisinin açılış ve gösterimi yapılacaktır. ANKARA PANELİ Tarih:11 MART 2017 SAAT:14.00 Türkiye Kamu Çalışanları Konfed. Genel Merkezi Konferans Salonu Adres: Erzurum Mah. Talatpaşa Bul. No:160 Kat:7 Cebeci, ANKARA Katılımcılar: Sanatçı…
DEVAMINI OKUBiz Kimiz ? Maturidi Yesevi Otağı
Farklı fikir ve düşünceleri temsil eden İslam aydınları insanlık âlemine tıptan, felsefeye, musikiden, mimariye astronomiden fiziğe her ilim dalında insanlık tarihine katkılarda bulunmuştur. Fakat ne olmuştur da, İslam medeniyetinin mensupları olan İslam âlemi günümüz de bu hale düşmüştür? Dünyanın en çok doğal kaynak rezervlerine ve doğal güzelliklerine sahip olmasına rağmen neden İslam ülkelerinde insanlar yüksek hayat standartlarına sahip değiller? Neden dünyada en çok yolsuzluk, çocuk ölümleri, rüşvet, çevre kirliliği, sağlık problemleri ve dünyada en kısa ömür oranı İslam âlemindedir?
DEVAMINI OKUAhmet Yesevi Kimdir? Yesevilik Nedir ?
Türk Tasavvuf anlayışının önderi Ahmet Yesevi Türk Tasavvuf anlayışının önderi olan Ahmet Yesevi hayatının önemli bir kısmını geçirdiği Türkistan’ın Yesi bölgesine ithafen Yesevi olarak anılmaktadır. Maturidi medreselerinde yetişen Ahmet Yesevi, insanı eğitim ve terbiye yöntemini tamamen Orta Asya Türk Kültürünün özelliklerine uygun bir biçimde sunmuştur. Fars dilini bilir de sevip söyler Türkçeyi Ahmet Yesevi Yaban kuş gibi ele konmayan nefis nasıl terbiye edilir? İnsan ahlaki kötülüklerden kendisini nasıl sakınır? Benliği ikiliği yok eden ilahi aşka nasıl ulaşılır? Edeb nedir? Aşk nedir? Hayat nedir? Ölüm nedir? Benlik nedir? gibi insan zihnini…
DEVAMINI OKU